Ο Βουλευτής Ροδόπης Δημήτρης Χαρίτου με παρέμβασή του στη Βουλή είχε ζητήσει από την κυβέρνηση και τον αρμόδιο Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να αποζημιωθούν οι καπνοπαραγωγοί της Π.Ε. Ροδόπης των οποίων η φετινή παραγωγή πλήττεται από παθογόνο αίτιο που δεν αντιμετωπίζεται, με το φαινόμενο να εντοπίζεται με μεγαλύτερη ένταση στους Δήμους Αρριανών και Κομοτηνής όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιεργούμενου καπνού (περίπου το 80%) και τους παραγωγούς να βρίσκονται σε δεινή οικονομική θέση λόγω απώλειας παραγωγής και εισοδήματος.
Στην απάντησή του ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γ. Γεωργαντάς αποφεύγει να δεσμευτεί για το αν πράγματι η κυβέρνηση και το αρμόδιο Υπουργείο θα αποζημιώσει τους παραγωγούς καπνού στη Ροδόπη, κινούμενος στη λογική του ναι μεν αλλά… Ναι μεν το Υπουργείο, όπως παραδέχεται ο Υπουργός στην απάντησή του, είναι ενημερωμένο από τη ΔΑΟΚ Ροδόπης για τις ζημιές στις καλλιέργειες καπνού και την έκταση αυτών, αλλά όπως σημειώνει θα υπάρξει στήριξη των πληττόμενων παραγωγών μόνο εφόσον υπάρχουν οι προϋποθέσεις.
Οι οποίες, βέβαια, όπως σημειώνει ο ΕΛΓΑ σε έγγραφό του που μας κοινοποίησε ο Υπουργός, δεν υπάρχουν, αφού οι συγκεκριμένες ζημιές, όπως αναφέρεται στην απάντησή του, δεν εμπίπτουν στον κανονισμό του ΕΛΓΑ και πολύ δύσκολα αποζημιώνονται μέσω των Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων.
Ο κ. Χαρίτου, ωστόσο, υπενθυμίζει ότι “στο παρελθόν, το 2018, σε ανάλογη περίπτωση, όταν και τότε προκλήθηκαν ζημιές στις καπνοκαλλιέργειες του Νομού Ροδόπης από το ίδιο παθογόνο αίτιο, υπήρξε από την πλευρά της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ οικονομική στήριξη των πληγέντων καπνοπαραγωγών”.
Η αναφορά από την πλευρά του Υπουργού ότι θα παρακολουθηθεί η εξέλιξη του φαινόμενου και ανάλογα θα εξεταστεί η αναγκαιότητα στήριξης των παραγώγων, δεν πρέπει να δημιουργήσει εφησυχασμό. Αντίθετα, κάνει ακόμη πιο αναγκαία την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους εμπλεκόμενους ώστε να διεκδικηθούν δίκαιες αποζημιώσεις για όσους παραγωγούς στη Ροδόπη έχουν πραγματικά πληγεί, και βέβαια για να διαμορφωθεί ένα συνολικό και βιώσιμο σχέδιο για τη στήριξη και την ανάταξη της καλλιέργειας καπνού που απασχολεί χιλιάδες παραγωγούς στην περιοχή και συγκροτεί έναν κρίσιμο τομέα της τοπικής οικονομίας.
ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΕΛΓΑ
“Σχετικά με τα θέματα αρμοδιότητάς μας, σας γνωρίζουμε τα εξής: Σύμφωνα με το Ν. 3877/15.9.2010 (ΦΕΚ 160/Α ́/20.9.2010) «Σύστημα προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας» στην ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. υπάγονται συγκεκριμένοι φυσικοί κίνδυνοι που μπορεί να προκαλέσουν άμεσες ζημιές στη φυτική παραγωγή και ειδικότερα: α) ο παγετός β) το χαλάζι γ) η ανεμοθύελλα δ) η πλημμύρα ε) ο καύσωνας και η ηλιακή ακτινοβολία στ) το χιόνι ζ) οι υπερβολικές ή άκαιρες βροχοπτώσεις η) οι κίνδυνοι από τη θάλασσα, καθώς επίσης οι ζημιές από αρκούδα, οι ζημιές από αγριογούρουνα στις περιοχές όπου προστατεύονται από τη συνθήκη RAMSAR καθώς και οι ζημιές που προκαλούνται από άγρια κουνέλια, στη φυτική παραγωγή της νήσου Λήμνου. Σε εφαρμογή των διατάξεων του προαναφερθέντος Νόμου εκδόθηκε η αριθ. 157502/27.7.2011 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1668/Β ́/27.07.2011) «Κανονισμός Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής για τον ΕΛ.Γ.Α.», όπως ισχύει σήμερα. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής , καλύπτονται ασφαλιστικά και αποζημιώνονται μόνο οι άμεσες ζημιές που προξενούνται στην ηρτημένη παραγωγή των καλλιεργειών ,που αποδεδειγμένα προκαλούνται από τα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια που προαναφέρθηκαν ανωτέρω (χαλάζι, καύσωνας κ.λπ.), στη φυτική παραγωγή της καλλιεργητικής περιόδου που συνέβηκε το ζημιογόνο αίτιο. Επίσης, δεν καλύπτονται οι ζημιές (π.χ. ασθένειες) που δευτερογενώς οφείλονται στα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια, καθώς και οι ζημιές που προξενούνται από άλλα, εκτός από τα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια, ανεξάρτητα αν αυτά προηγούνται, ακολουθούν ή συμβαίνουν ταυτόχρονα με τα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια. Κατόπιν τούτoυ από τις επισημάνσεις που διενεργήθηκαν κατά την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου 2022 από τις υπηρεσίες του ΕΛ.Γ.Α. του Περιφερειακού Υποκαταστήματος ΕΛ.Γ.Α. Αλεξανδρούπολης στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης (όπως Ροδόπη που αναφέρεται στην ερώτηση) σε καπνοκαλλιέργειες, εσοδείας 2022 διαπιστώθηκαν, ζημιές από ιογενή προσβολές αίτια μη καλυπτόμενα από τον Κανονισμό Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής του ΕΛ.Γ.Α. Έτσι οι ζημιές που προξενούνται στη φυτική παραγωγή των καπνοκαλλιεργειών από ιολογικές προσβολές όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση η « νεκρωτική ίωση του καπνού (ιός του κηλιδωτού μαρασμού της τομάτας), δεν καλύπτονται ασφαλιστικά από τον ΕΛ.Γ.Α. . αλλά και πάρα πολύ δύσκολα ενισχύονται μέσω προγραμμάτων ΚΟΕ . Ειδικότερα η μετάδοση της ίωσης συνήθως γίνεται από τα ζώα, από γεωργικά μηχανήματα , μολυσμένα εργαλεία κυρίως μολυσμένα σπορεία και φυτά κ.λπ. Η μη εξάπλωση των προσβολών αυτών, στηρίζεται σε προληπτικά κυρίως μέτρα, με τη χρήση υγιών σπορόφυτων, τη λήψη κατάλληλων μέτρων υγιεινής αλλά και σε κατασταλτικά μέτρα όπως το ξερίζωμα και κάψιμο των άρρωστων φυτών κ.ά. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου η ασθένεια εμμένει όπως στην ανωτέρω συγκεκριμένη περίπτωση, θα πρέπει η καλλιέργεια του καπνού να γίνεται σε χωράφια ξεκούραστα που δεν έχουν καλλιεργηθεί προηγούμενα καπνό (αμειψισπορά) , λαμβάνοντας βεβαίως και τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Σημειώνεται ότι ενισχύσεις οι οποίες απλώς αποζημιώνουν τους γεωργούς για τις απώλειες που υπέστησαν χωρίς να λαμβάνονται μέτρα για την θεραπεία του προβλήματος στην πηγή του, θεωρούνται από την Ε.Ε. καθαρές ενισχύσεις λειτουργίας, οι οποίες δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά και σε αυτή την περίπτωση δεν αποζημιώνονται μέσω ΚΟΕ. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του Υποκαταστήματος ΕΛ.Γ.Α. Αλεξανδρούπολης οι υπηρεσίες του ΕΛ.Γ.Α. καταγράφουν την εξέλιξη της καπνοκαλλιέργειας στην ανωτέρω περιοχή ως προς ενημέρωση των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Επισημαίνεται τέλος ότι, η πολιτεία και τα συναρμόδια Υπουργεία και φορείς παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και τις ανάγκες που αναδεικνύονται σε κάθε κλάδο μελετώντας τα αιτήματα των παραγωγών, των εκπροσώπων αυτών , τους τοπικούς άρχοντες και παρεμβαίνουν με τις απαραίτητες πρωτοβουλίες και προσαρμογές όπου χρειάζεται, εφόσον είναι εφικτό βάσει της ελληνικής και ενωσιακής νομοθεσίας ώστε να στηριχθούν αποτελεσματικά οι πληγέντες, η τοπική οικονομία και η κοινωνία”.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ
“Η αρμόδια Διεύθυνση Συστημάτων Καλλιέργειας και Προϊόντων Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου μας, προέβη σε τηλεφωνική επικοινωνία με την ΔΑΟΚ Ροδόπης, όπου ενημερώθηκε για την έκταση της προσβολής από παθογόνο στις καπνοκαλλιέργειες της περιοχής, ενώ για την ταυτοποίηση του παθογόνου απεστάλησαν δείγματα στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ). Συγκεκριμένα, παραλήφθηκε από το ΜΦΙ δείγμα από την ΔΑΟΚ Ροδόπης, αποτελούμενο από επτά ολόκληρα φυτά καπνού στις 22.7.2022. Τα φυτά εξετάσθηκαν αρχικά από την υπηρεσία δειγμάτων του ΜΦΙ και, στη συνέχεια, από τα Εργαστήρια Μυκητολογίας και Ιολογίας του ΜΦΙ. Η εργαστηριακή εξέταση έδειξε προσβολή σε ένα φυτό από τον φυτοπαθογόνο μύκητα Rhizoctonia sp. Η προσβολή από το παραπάνω παθογόνο δεν μπορεί να δικαιολογήσει το μέγεθος της ζημιάς (70-95% ποσοστό φυτών με συμπτώματα σε καλλιέργεια καπνού) που αναφερόταν στο πληροφοριακό δελτίο της ΔΑΟΚ. Ωστόσο, απομονώθηκε σε φυτά δείκτες και ο ιός του κηλιδωτού μαρασμού της τομάτας (tomato spotted wilt virus, TSWV), ο οποίος μεταδίδεται με έντομα (θρίπες). Για την αντιμετώπιση της ίωσης αυτής δεν υπάρχουν γνωστά θεραπευτικά μέτρα. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων μαζί με οδηγίες διαχείρισης και αντιμετώπισης των παθογόνων απεστάλησαν στην ΔΑΟΚ Ροδόπης στις 9.8.2022 με το Αρ Πρωτ. ΥΔ 1323/09.08.2022 έγγραφο του ΜΦΙ. Όπως αναφέρεται και στο έγγραφο της ΔΑΟΚ Ροδόπης, το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη και παρακολουθείται. Εφόσον υφίστανται οι προϋποθέσεις, θα εξεταστούν οι τρόποι στήριξης των καπνοκαλλιεργητών. Τέλος, σε σχέση με τα θέματα που θίγονται στην Ερώτηση και άπτονται των αρμοδιοτήτων του ΕΛΓΑ, σας διαβιβάζουμε επιπλέον το υπ’ αριθμ. πρωτ. 11854/13-9-2022 σχετικό έγγραφο του Οργανισμού”.
