Το «Σπαθί» παίρνει τη θέση που του αξίζει, στην πλατεία Ειρήνης

Το Ηρώο της Κομοτηνής, γνωστότερο ως «Σπαθί», είναι ίσως το πλέον αναγνωρίσιμο από τα μνημεία της πόλης μας και ένας βασικός προορισμός όσων την επισκέπτονται. Αποτελείται από μια μαρμάρινη στήλη ύψους 15 μέτρων, η οποία φέρει ένα τεράστιο μεταλλικό ομοίωμα ξίφους – εξ ου και αποκαλείται «Σπαθί».

Η ανέγερση του μνημείου ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 1970. Σήμερα, στη συμπλήρωση μισού αιώνα ζωής, όλα δείχνουν ότι ανοίγεται ένα καινούριο κεφάλαιο για το εμβληματικό «Σπαθί», ένα κεφάλαιο συνδεδεμένο με τον πρώτο σχεδιασμό των εμπνευστών του. Κάτι που ενδεχομένως ελάχιστοι γνωρίζουν, είναι ότι η αρχική τοποθεσία ανέγερσης του Ηρώου ήταν η κεντρική πλατεία της πόλης. Τα χωροταξικά δεδομένα εκείνης της εποχής δεν ευνόησαν την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδιασμού και έτσι επελέγη το σημείο στην είσοδο του πάρκου της Αγίας Παρασκευής.

Ωστόσο, από τις εργασίες συντήρησης που ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες, ήρθαν στο φως ανησυχητικά ευρήματα αναφορικά με τη στατική επάρκεια της θεμελίωσης του μνημείου. Οι μηχανικοί του έργου διαπίστωσαν ότι στο σημείο όπου δεσπόζει σήμερα το «Σπαθί», καθώς και σε μια έκταση περίπου 80 τ.μ. στο εσωτερικό του πάρκου της Αγίας Παρασκευής, συντελείται σταδιακή καθίζηση του εδάφους – ήπια προς το παρόν –  η οποία όμως μεσομακροπρόθεσμα θα μπορούσε να απειλήσει τη στατικότητα του μνημείου.

Αρχικά εξετάστηκαν μέθοδοι εξυγίανσης του εδάφους θεμελίωσης, προκειμένου να θωρακιστεί μελλοντικά το «Σπαθί», αλλά ταυτόχρονα επανήλθε στο προσκήνιο και η ιδέα της μετακίνησης του μνημείου – με προτεινόμενο σημείο το λεγόμενο «Καράβι» της πλατείας Ειρήνης. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι εδώ και καιρό από το «Καράβι» έχουν αφαιρεθεί όλα τα όργανα παιδικής χαράς και δεν έχουν αντικατασταθεί με καινούρια, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στις παιδικές χαρές που βρίσκονται περιφερειακά της πόλης.

Η διαβούλευση μεταξύ των θεσμικών φορέων, η οποία βρισκόταν σε εξέλιξη όλο το προηγούμενο διάστημα, ολοκληρώθηκε πριν από δύο περίπου εβδομάδες. Η απόφαση που ελήφθη, είναι να πραγματοποιηθεί η μετακίνηση του μνημείου στην πλατεία, κάτι που θα γίνει τμηματικά, με τη συνδρομή ειδικών γερανών.

Έτσι το «Σπαθί» θα δεσπόζει στο εξής στο κεντρικότερο σημείο της Κομοτηνής, επιτρέποντας ταυτόχρονα την «απελευθέρωση» και αξιοποίηση του χώρου που αποτελεί φυσική είσοδο του πάρκου της Αγίας Παρασκευής. Η παρέμβαση αυτή εκτιμάται ότι θα αναβαθμίσει συνολικά το δημοτικό πάρκο, το οποίο τόσα χρόνια βρισκόταν κυριολεκτικά…στη σκιά του «Σπαθιού», και θα επιτρέψει τόσο στους ντόπιους όσο και στους ξένους, να το επισκέπτονται συχνότερα.

Παράλληλα,  στον χώρο παραπλεύρως του «Σπαθιού», εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η «πυραμίδα», εξετάζεται να τοποθετηθεί ένα επετειακό γλυπτό που έχει ήδη παραγγείλει η Επιτροπή για τα 100 χρόνια Ελεύθερης Θράκης, από τον γνωστό εικαστικό κ. Κωστή Γεωργίου. Υπενθυμίζεται ότι το έργο γλυπτικής «Anatasis Delta» του κ. Γεωργίου κοσμεί την πλατεία του Φάρου στην Αλεξανδρούπολη, ενώ ένα γνωστότερο έργο του είναι ο «Phylax», στο Παλαιό Φάληρο της Αθήνας.

Στόχος της Επιτροπής για τα 100 χρόνια Ελεύθερης Θράκης είναι το παραπάνω γλυπτό να έχει τοποθετηθεί εντός του πρώτου μισού του Μαΐου και να γίνουν τα αποκαλυπτήριά του μέσα στην περίοδο Ελευθερίων. Αυτό σημαίνει ότι άμεσα θα ξεκινήσουν και οι εργασίες για τη μετακίνηση του «Σπαθιού», ο απαιτούμενος χρόνος για τις οποίες έχει προσδιοριστεί στις τρεις εβδομάδες. Η τρέχουσα περίοδος, μάλιστα, κρίνεται ευνοϊκή για την ταχύτατη εκτέλεση των εργασιών, καθ’ ότι λόγω των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό η κίνηση οχημάτων και πεζών είναι εξαιρετικά περιορισμένη στο κέντρο της πόλης, ενώ δεν θα υπάρχει όχληση των καταστημάτων που βρίσκονται πέριξ της πλατείας, καθώς ούτως ή άλλως παραμένουν κλειστά.

Τέλος, σε επόμενο χρόνο, εφόσον θα έχει ολοκληρωθεί η μετακίνηση του «Σπαθιού», ο Δήμος εξετάζει τη δρομολόγηση ενός φιλόδοξου έργου, που έχει να κάνει με την κατασκευή πεζογέφυρας η οποία θα συνδέει την πλατεία Ειρήνης με το Πάρκο της Αγίας Παρασκευής. Το κόστος του έργου προϋπολογίζεται στα 1,2 εκατ. ευρώ και σχεδιάζεται να χρηματοδοτηθεί από τα 8 εκ. περίπου των αποθεματικών του Δήμου.