Το Μήνυμα της Κυριακής από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μαρωνείας & Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονα
«ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΚΑΛΕΣΜΑ»
Στήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή βλέπουμε τόν Χριστό νά ἐπιλέγει τούς στενούς συνεργάτες Του γιά τό τεράστιο ἔργο τῆς μεταμορφώσεως καί ἀνακαινίσεως τοῦ κόσμου. Δέν ἀπευθύνεται ὅμως στούς κύκλους τῶν πλουσίων, τῶν πολιτικά ἰσχυρῶν, τῶν εὐσεβῶν τοῦ ἰουδαϊκοῦ κέντρου τῆς Ἱερουσαλήμ. Τούς ἀναζητεῖ σέ ἕνα περιβάλλον ἁπλό, μέ φυσικό ἐλεύθερο ὁρίζοντα «παρά τήν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας». Οἱ πρῶτοι στούς ὁποίους ἀπευθύνεται, εἶναι ἄνθρωποι τῆς ἐργασίας, ἄνθρωποι θετικοί καί δραστήριοι. «Ἦσαν γάρ ἁλιεῖς», ψαράδες, πού παλεύουν μέ τά δίχτυα τους. Πάνω στήν ἐργασία τούς συναντᾶ, πάνω σ’ αὐτή τούς προσκαλεῖ. Οἱ τέσσερις πρῶτοι μαθητές πού κοντά στήν λίμνη τῆς Γαλιλαίας κάλεσε ὁ Κύριος, ἀνταποκρίνονται μέ ἰδιαίτερη προθυμία. «Οἱ δέ εὐθέως ἀφέντες τά δίκτυα ἠκολούθησαν αὐτῷ». Εἶναι ἄνθρωποι ἐνθουσιώδεις καί τολμηροί, πού καταλαβαίνουν πολλά καί διαισθάνονται περισσότερα πίσω ἀπό τά λίγα λόγια, μποροῦν μέ σωστό αἰσθητήριο νά ἀναγνωρίζουν τόν ἡγέτη, νά τόν ἐμπιστεύονται καί νά τόν ἀκολουθοῦν αἰσιόδοξα στό μεγάλο ἔργο. Ἡ μικρή ὁμάδα πού συγκέντρωσε δίπλα Του ὁ Χριστός, δέν ἀποτελείτο ἀπό πανομοιότυπους ἀνθρώπους, ἀλλά ἔχει ὁ καθένας τήν δική του ἰδιοσυγκρασία. Ὁ Ἀνδρέας παρουσιάζεται νηφάλιος, ἥσυχος· ὁ Πέτρος πιό αὐθόρμητος καί ὁρμητικός· ὁ Ἰωάννης στοχαστικός· ὁ Θωμᾶς πιό κριτικός. Ὁ Χριστός δέν ἀναζήτησε ἀποκλειστικά ἕναν ὁρισμένο ἀνθρώπινο τύπο, δέν ἐνοχλεῖται ἀπό τίς ἰδιοτυπίες τῶν μαθητῶν Του, δέν θέλει νά τούς καταργήσει. Τούς καλεῖ ὅπως εἶναι, τόν καθένα μέ τήν προσωπικότητά του. Ὁ Χριστός καλῶντας τούς πρώτους μαθητές νά Τόν ἀκολουθήσουν, τούς καθορίζει τήν ἀποστολή τους χρησιμοποιῶντας παραστάσεις ἀπό τόν δικό τους κόσμο. «Δεῦτε ὀπίσω μου καί ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. Ὁ Χριστός χρησιμοποιεῖ τή λέξη ἁλιεῖς διότι ἀπό τήν προηγούμενη ἀπασχόλησή τους θά πρέπει νά χρησιμοποιηθοῦν ὁρισμένα χαρακτηριστικά. Ὁ καλός ψαράς ἔχει γνώση που πρέπει νά τήν ἀξιοποιήσει καί ὡς ἁλιεύς ἀνθρώπων. Πρέπει νά διαθέτει ὑπομονή καί ἐπιμονή. Ξέρει ὁ ψαράς νά περιμένει καί δέν ἀδημονεῖ γιά γρήγορα ἀποτελέσματα, δέν ἀπογοητεύεται καί ξαναδοκιμάζει. Χρειάζεται καρτερία καί ἀντοχή. Τά νερά δέν εἶναι πάντα ἣσυχα, καί ὅταν θυμώνουν δημιουργοῦν τρομερό κίνδυνο. Δέν εἶναι ὅλες οἱ ὧρες τό ἴδιο κατάλληλες γιά ψάρεμα. Εἶναι σημαντικό γιά ὅποιον εὐαγγελίζεται τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, γιά ὅποιον προσεγγίζει τούς ἀνθρώπους, νά διακρίνει σωστά πότε πρέπει νά μιλᾶ καί πότε νά σιωπᾶ.
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (Ρωμ. β´ 10-16)
Ὁ Θεός δέν κάνει διακρίσεις
Ἀδελφοί, δόξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν, Ἰουδαίῳ τε πρῶτον καὶ Ἕλληνι· οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ. Ὅσοι γὰρ ἀνόμως ἥμαρτον, ἀνόμως καὶ ἀπολοῦνται· καὶ ὅσοι ἐν νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμου κριθήσονται. Οὐ γὰρ οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι παρὰ τῷ Θεῷ, ἀλλ᾿ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιωθήσονται. Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῇ, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων – ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς περικοπῆς
Ἀδελφοί, ἐνῶ γιά κάθε ἄνθρωπο πού πράττει τό καλό, πρῶτα γιά τόν Ἰουδαῖο καί ἔπειτα γιά τόν εἰδωλολάτρη, ἐπιφυλάσσεται δόξα καί τιμή καί εἰρήνη· δέν μεροληπτεῖ ὁ Θεός. Γι᾿ αὐτό, ὅσοι ἁμάρτησαν ἐπειδή δέν γνώριζαν τόν νόμο τοῦ Θεοῦ (στήν Π.Δ.), θά καταδικαστοῦν μέ κριτήρια ξένα πρός τόν νόμο αὐτό, ἐνῶ ὅσοι ἁμάρτησαν γνωρίζοντας τόν νόμο, θά κριθοῦν μέ βάση τόν νόμο. Γιατί δέν θά δικαιωθοῦν ἀπό τόν Θεό ὅσοι ἀκούουν τόν νόμο ὅταν ἀναγινώσκεται, ἀλλ᾿ ὅσοι ἐφαρμόζουν τόν νόμο. Γιατί, ὅταν οἱ εἰδωλολάτρες, πού δέν ἔχουν τόν νόμο (τῆς Π.Δ.), ἐφαρμόζουν ἐκ φύσεως αὐτά πού διατάσσει ὁ νόμος, τότε, ἄν καί δέν ἔχουν τόν νόμο (τῆς Π.Δ.), ἔχουν μέσα τους ἐκ φύσεως τόν νόμο, γιατί ἀποδεικνύουν ὅτι αὐτά πού ἀπαιτεῖ ὁ νόμος εἶναι γραμμένα στίς καρδιές τους καί σ᾿ αὐτό συμφωνεῖ καί ἡ συνείδησή τους, ἐνῶ οἱ σκέψεις τους θά ἀλληλοκατηγοροῦνται ἤ καί θά ἀλληλοδικαιολογοῦνται τήν ἔσχατη ἡμέρα, ὅταν ὁ Θεός θά κρίνει τά κρυπτά τῶν ἀνθρώπων διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως διδάσκει τό Εὐαγγέλιο πού κηρύσσω.
ΔΟΞΑ, ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
Τό παρόν ἀποστολικό ἀνάγνωσμα προέρχεται ἀπό τήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή τοῦ Αποστόλου Παύλου, τήν ὁποία συνέγραψε περί τό ἔτος 57 μ.Χ. εὑρισκόμενος στήν Κόρινθο, πρός τό τέλος τῆς τρίτης ἀποστολικῆς περιοδείας του. Εἶναι ἡ σπουδαιότερη ἐπιστολή του ἐξ ἀπόψεως θεολογικοῦ περιεχομένου καί ἡ μεγαλύτερη σέ ἔκταση ἀπό τίς ὑπόλοιπες δεκατρεῖς ἐπιστολές του. Ἡ βασική πτυχή πού τήν χαρακτηρίζει εἶναι ἡ δικαίωση τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου μέ τήν χάρη τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι μέ τά ἔργα τοῦ νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ
Θέμα τῆς περικοπῆς ἀλλά καί ὁλοκλήρου τοῦ δευτέρου κεφαλαίου στό ὁποῖο ἀνήκει, εἶναι ἡ δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ γιά ὅλους. Γι’ αὐτό ὁ Ἀπόστολος ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ Θεός στά ἔσχατα, στό τέλος τῆς ἱστορίας, θά ἀνταμείψει κάθε ἄνθρωπο ἀνάλογα μέ τά ἔργα του. Θά δώσει αἰώνιο ζωή σέ ὅσους ὑπομονετικά κάνουν τό καλό καί ἀναζητοῦν ἔτσι τήν δόξα, τήν τιμή καί τήν ἀφθαρσία κοντά στόν Θεό. Ἀντίθετα, ὁ θυμός καί ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ περιμένουν ὅσους Τόν ἀντιστρατεύονται, ἀντιστέκονται στήν ἀλήθεια καί ὑπηρετοῦν τήν ἀδικία (Ρωμ. 2,6-8). Κατά τόν Απόστολο Παῦλο καί γενικώτερα τήν Ἁγία Γραφή, ὁ Θεός δέν εἶναι προσωπολήπτης· δέν χαρίζεται σέ πρόσωπα ἀνάλογα μέ τήν ἰδιότητά τους, ἄν εἶναι Ἰουδαῖοι, Ἐθνικοί κ.λπ.
Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου
Τοιουτοτρόπως, οἱ ἄνθρωποι δέν σώζονται σύμφωνα μέ τά ἐξωτερικά προνόμια, τίς ἰδιότητες καί τά σχήματα, ἀλλά σύμφωνα μέ τήν ἐσωτερική διάθεση τῆς καρδιᾶς τους, τήν συνειδητή πίστη στόν Ἐσταυρωμένο καί Ἀναστάντα Χριστό, τήν μετοχή στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἡ πίστη αὐτή ἐκφράζεται μέ ἔργα. Χωρίς αὐτά εἶναι νεκρή (Ἰακ. 2,26). Τέτοια πίστη ἔχουν καί τά δαιμόνια (Ἰακ. 2,19). Καί ἐνῶ τά ἔργα ἐκφράζουν τήν πίστη, ἡ πίστη βεβαιώνει τά ἔργα. Ἐπί παραδείγματι, δέν μπορεῖ κάποιος νά πιστεύει στόν Θεό καί νά μισεῖ τόν πλησίον του. Ὅποιος μισεῖ δέν μπορεῖ νά ἔχει ἀληθινή σχέση μέ τόν Θεό πού ἀγαπάει ὅλους. Τό μέτρο τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον φανερώνει καί τό μέτρο τῆς πίστεως. Καθότι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖ ὀντολογικό καί ὄχι ἠθικό μόνο γεγονός.
Χάρις καί νόμος
Ἐφόσον ὁ νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης σκοπό εἶχε νά παιδαγωγήσει τούς ἀνθρώπους «εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν» (Γαλ. 3,24), στήν Ἐκκλησία, πού ὡς Σῶμα Χριστοῦ εἶναι ὁ χῶρος τῆς χάριτος καί τῆς ἐλευθερίας, ὁ νόμος χάνει τό νόημά του. Καί αὐτό συμβαίνει γιατί ἡ χάρη ὑπερβαίνει τόν νόμο, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Βεβαίως καί στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι ὁ Χριστός «παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶνας», ὑπάρχουν κανόνες καί νόμοι, πρώτιστα γιά λόγους παιδαγωγικούς, εὔρυθμης λειτουργίας καί σωστῆς διοικήσεώς της, ἀφοῦ ἐλευθερία δέν σημαίνει ἀσυδοσία. Ὅμως οἱ ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί οἱ ἐκκλησιαστικοί κανόνες δέν ἀποτελοῦν νόμο, ἀλλά δεῖκτες ἐλευθερίας. Ἡ ἠθική ζωή εἶναι καρπός μετοχῆς στήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γιατί ὁ πιστός γνωρίζει ὅτι μόνο μέ τίς δικές του δυνάμεις δέν μπορεῖ νά τηρήσει τίς ἐντολές. Ὡς ἐκ τούτου καλεῖται νά συνεργασθεῖ μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, διότι χωρίς τήν ἀνθρώπινη συνέργεια ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ δέν καρποφορεῖ.
«Παντί τῷ ἐργαζομένῳ τό ἀγαθόν»
Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ πού πράττει τό ἀγαθό χαριτώνεται ἀπό τόν Θεό μέ δόξα, τιμή καί εἰρήνη. Ἡ διεργασία τοῦ ἀγαθοῦ δέν περιορίζεται στίς ἀρετές καί στίς καλές πράξεις, ἀλλά στήν δυνατότητα τοῦ ἀνθρώπου νά θεωρεῖ, μέ τήν ἐπενέργεια τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ σέ κάθε ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Δόξα καί τιμή τοῦ ἀνθρώπου σημαίνει τήν μετοχή του στήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί στό χάρισμα τῆς θεϊκῆς υἱοθεσίας· νά βιώνει τί σημαίνει ὅτι ἀνήκει στόν Χριστό καί ὁ Χριστός σέ αὐτόν· καί ὅτι διά τοῦ Χριστοῦ γίνεται ἀληθινή ὑπόσταση πού ἀγκαλιάζει ὁλόκληρο τόν κόσμο καί ζεῖ ἁρμονικά μέσα σέ αὐτόν ὡς πολίτης τῆς καινῆς κτίσεως. Ἔπειτα ἀπό αὐτά εἶναι δυνατόν νά μή διακατέχεται καί ἀπό τό πνεῦμα τῆς εἰρήνης; Τῆς εἰρήνης πού εἶναι ἀσύλληπτη στήν ἀνθρώπινη νόηση καί διαφυλάττει τίς καρδιές καί τίς σκέψεις κοντά στόν Ἰησοῦ Χριστό (Φιλιπ. 4,7).
