Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν δίνουμε αίμα; Γιατί η αιμοδοσία είναι ευεργετική για τους δότες;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η αιμοδοσία είναι μια σπουδαία πράξη που ωφελεί τόσο αυτόν που χρειάζεται το αίμα, όσο και τον αιμοδότη.

Κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι βασίζονται στη λήψη αίματος και προϊόντων αίματος για να παραμείνουν ζωντανοί. Ορισμένοι τραυματισμοί και ασθένειες μπορούν γρήγορα να προκαλέσουν πτώση των επιπέδων του αίματος ενός ατόμου. Χωρίς αρκετό αίμα δεν θα λάβουν αρκετό οξυγόνο στο σώμα τους, με αποτέλεσμα τον θάνατο.

Σχεδόν όλα τα νοσοκομεία και τα ιατρικά κέντρα χρησιμοποιούν την αιμοδοσία για να σώσουν τις ζωές των ασθενών τους.

Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η δωρεά αίματος μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικού και καρκίνου. Τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά είναι λιγότερα στους αιμοδότες ηλικίας 43 έως 61 ετών οι οποίοι δίνουν αίμα δύο φορές τον χρόνο. Η αιμοδοσία δύο φορές τον χρόνο μειώνει και τη συχνότητα και τη θνησιμότητα από καρκίνο σύμφωνα με άλλη μελέτη που διεξήχθη σε 1.200 εθελοντές και διήρκησε τεσσεράμισι χρόνια.

Παράλληλα ο αιμοδότης “καίει” 650 θερμίδες για κάθε 568 ml αίματος που δίνει.

Οι ειδικοί αποδίδουν τα οφέλη της και στην ελάττωση των υψηλών επιπέδων σιδήρου καθώς ο σίδηρος επηρεάζει την πηκτικότητα του αίματος: όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδά του, τόσο πιο «πηχτό» είναι το αίμα. Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα σιδήρου μπορεί να επιταχύνουν την οξείδωση της χοληστερόλης η οποία επηρεάζει την πυκνότητα του αίματος και δημιουργεί αυξανόμενη τριβή καθώς διέρχεται από τα αιμοφόρα αγγεία. Επειδή η δωρεά αίματος αφαιρεί αρκετό σίδηρο, μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση όταν γίνεται συστηματικά, διότι «αραιώνει» το αίμα.

Πάντως, όλες οι μελέτες συνηγορούν ότι κάποιος πρέπει να είναι συστηματικός αιμοδότης για να αποκομίζει αυτά τα οφέλη.

Αναλυτικότερα:

Ισορροπία επιπέδων σιδήρου στο αίμα: Τα αυξημένα επίπεδα σιδήρου μπορεί να αποδειχτούν χειρότερα από την έλλειψη σιδήρου, και στην πραγματικότητα είναι πιο συνηθισμένα από την ανεπάρκεια σιδήρου – ειδικά στους άντρες. Οι γυναίκες με έμμηνο ρύση έχουν λιγότερες καρδιακές προσβολές. Αυτό προηγουμένως θεωρείτο ότι οφείλεται στις ορμόνες, αλλά τώρα θεωρείται ότι οφείλεται στα χαμηλότερα επίπεδα σιδήρου. Παρόμοια με τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι αιμοδότες έχουν βρεθεί να είναι 88% λιγότερο πιθανό να υποστούν καρδιακή προσβολή, και αυτό οφείλεται στις επιδράσεις της αιμοδοσίας σχετικά με τα επίπεδα σιδήρου. Οι ερευνητές εξήγησαν: «Επειδή υψηλά επίπεδα σιδήρου στο σώμα θεωρούνται παράγοντας κινδύνου για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, η δωρεά αίματος θα μπορούσε θεωρητικά να μειώσει τον κίνδυνο μέσα από τη μείωση των αποθεμάτων σιδήρου του σώματος». Είναι ενδιαφέρον οτι σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2013 στο American Journal of Public Health, ερευνητές διαπίστωσαν ότι φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερίνη βελτιώνουν την καρδιαγγειακή έκβαση, τουλάχιστον μερικώς, από την αντιμετώπιση των προ-φλεγμονωδών επιπτώσεων των υπερβολικών επιπέδων σιδήρου. Τα βελτιωμένα αποτελέσματα συσχετίστηκαν με χαμηλότερα επίπεδα φεριτίνης (σιδήρου), αλλά όχι με «βελτιωμένη» κατάσταση των λιπιδίων. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μείωση του σιδήρου μπορεί να είναι μια ασφαλής και χαμηλού κόστους εναλλακτική λύση στις στατίνες, και σύμφωνα με τη λογική αυτό σημαίνει ότι η αιμοδοσία, η οποία μειώνει τον σίδηρο, θα μπορούσε ενδεχομένως να βοηθήσει πάρα πολύ.

Βελτίωση της ροής του αίματος: Τι κάνουν στο αίμα, μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, το κάπνισμα, οι ραδιοσυχνότητες και άλλες τοξικές ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις, το συναισθηματικό στρες, το άγχος, η υψηλή χοληστερόλη και τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος; Προκαλούν αύξηση της πηκτικότητας του αίματος, που σημαίνει ότι το αίμα καθίσταται παχύ και αργό σε κίνηση, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για θρόμβο στο αίμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Η αύξηση της πηκτικότητας του αίματος συμβάλλει στη φλεγμονή. Επαναλαμβανόμενες δωρεές αίματος μπορούν να βοηθήσουν το αίμα να ρέει καλύτερα, ενδεχομένως και να περιορίσουν τη ζημιά στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα τα λιγότερα αρτηριακά μπλοκαρίσματα. Ο Phillip DeChristopher, MD, Ph.D., διευθυντής της τράπεζας αίματος του Πανεπιστημίου Loyola, δήλωσε: «Αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι αιμοδότες είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια και καρκίνους».

“Καίει” θερμίδες: Η δωρεά αίματος “καίει” έως και 650 θερμίδες ανά δωρεά, σύμφωνα με τους ειδικούς. Αν και η αιμοδοσία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελεί εναλλακτική λύση για την άσκηση, οι θερμίδες που “καίγονται” μπορεί να θεωρηθούν ως περιστασιακά οφέλη από μερικούς.

Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής: Οι άνθρωποι που εργάζονται εθελοντικά για ανθρωπιστικούς λόγους, δηλαδή για να βοηθούν τους άλλους και όχι τον εαυτό τους, φαίνεται να ζουν περισσότερο από εκείνους που προσφέρονται εθελοντικά για πιο εγωκεντρικούς λόγους. Οι αλτρουιστικοί εθελοντές απολαμβάνουν ένα σημαντικά μειωμένο κίνδυνο θνησιμότητας σύμφωνα με μια μελέτη.

Αποκαλύπτονται τυχόν προβλήματα υγείας: Κάθε αιμοδότης περνά από έναν μίνι έλεγχο πριν από τη δωρεά αίματος. Η θερμοκρασία θα πρέπει να ελέγχεται μαζί με την αρτηριακή πίεση, τον σφυγμό και την αιμοσφαιρίνη. Το αίμα θα ελεγχθεί για δεκατρείς μολυσματικές ασθένειες, όπως HIV, ηπατίτιδα B και C, ιό Δυτικού Νείλου, σύφιλη. Η αιμοδοσία δηλαδή είναι και μια ευκαιρία για μια δωρεάν ματιά στην υγεία του αιμοδότη που μπορεί να έχει εκτεθεί σε λοιμώδες νόσημα χωρίς να το γνωρίζει.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΓΙΝΕ ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ!