Το χρονικό της αποκατάστασης
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας
Νοτίου Αιγαίου, η οποία ήταν και φορέας υλοποίησης. Για την υλοποίησή του, είχε υπογραφεί τον Φεβρουάριο του 2021 Προγραμματική Σύμβαση Πολιτιστικής Ανάπτυξης μεταξύ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Υπουργείου Πολιτισμού και του Οργανισμού ΒΑΚΟΥΦ Κω. Αντικείμενο της Σύμβασης ήταν η εκτέλεση όλων των απαραίτητων εργασιών για την αποκατάσταση των δομικών και των μορφολογικών στοιχείων του τεμένους, και του εμπλουτισμού του με τις απαραίτητες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, προκειμένου να αρθεί η επικινδυνότητα στην οποία έχει περιέλθει, να θωρακιστεί αντισεισμικά και να επανέλθει σε συνθήκες που θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη λειτουργία του ως χώρου θρησκευτικής λατρείας. Οι εργασίες υλοποιήθηκαν υπό την επιστημονική εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και τα προβλεπόμενα στην εγκεκριμένη μελέτη.
Η ιστορία του τεμένους
Το τέμενος “Γαζί Χασάν Πασά” της Κω οικοδομήθηκε σύμφωνα με κτητορική επιγραφή στα 1784-1785, πιθανόν σε θέση παλαιοτέρου κτίσματος. Ακολουθώντας τη συνήθη τυπολογία, στο ισόγειο βρίσκονται ο νάρθηκας και η αίθουσα προσευχής, ενώ στον όροφο ο γυναικωνίτης, προσβάσιμος από κλίμακα. Στον αύλειο χώρο βρίσκεται η κρήνη καθαρμών. Ο σεισμός του 1933 και οι επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν επέφεραν δομικές και μορφολογικές αλλαγές, με κυριότερες, την αντικατάσταση της τετράριχτης κεραμοσκεπούς ξύλινης στέγης και την τροποποίηση της μορφής των ανοιγμάτων. Ακολούθησαν εσωτερικές διαρρυθμίσεις και μετασκευές, ενώ το 2014 ανακατασκευάστηκε πλήρως ο μιναρές. Με τον ισχυρό σεισμό του 2017 προκλήθηκαν ζημιές κυρίως στην τοιχοποιία και στην πλάκα της οροφής. Αξίζει να σημειωθεί πως το τέμενος απέκτησε ξανά τα τέσσερα παράθυρα που είχε από την κατασκευή του και τα οποία έκλεισαν μετά τον σεισμό του 1933. Την πρωτοβουλία αποτύπωσης του αρχικού σχεδιασμού, είχε αναλάβει ο αείμνηστος Γιώργος Σιδέρης.