Σοβαρά προβλήματα απειθαρχίας και συνοχής στον στρατό του Ερντογάν

Πολύ σοβαρά θέματα απειθαρχίας και έλλειψης συνοχής, αποκαλύφθηκαν στο τουρκικό στράτευμα, από τη συμπλοκή ισλαμιστών και ατατουρκιστών ανθυπολοχαγών στη Σχολή Πεζικού της γείτονος στην Τούζλα.

14 Ιανουαρίου, 2024

Άρθρο* του Αντιστράτηγου ε.α. Λάζαρου Καμπουρίδη**

Παράλληλα, εντύπωση προκαλεί η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης για την απόκρυψη του θέματος για έναν μήνα περίπου, προφανώς για να μη γίνει γνωστό ένα τόσο σοβαρό δομικό θέμα στο τουρκικό στράτευμα.

Ταυτόχρονα, έγιναν γνωστά στοιχεία σχετικά με τη μεθοδευμένη προσπάθεια από πλευράς Ερντογάν να ιδρύσει δικό του στράτευμα, το οποίο όμως έχει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα ανομοιογένειας και απειθαρχίας, συνεκτιμώντας και τον τρόπο πρόσληψης των στελεχών στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15^ης Ιουλίου 2016.

Η συμπλοκή μεταξύ των νέων αξιωματικών προέκυψε μετά από την άρνηση ομάδας ανθυπολοχαγών να φέρουν στη στολή τους κατά τη 10^η Νοεμβρίου (ημέρα μνήμης του θανάτου του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ), κονκάρδα με τον Ατατούρκ, όπως προβλέπεται από το σχετικό πρωτόκολλο. Ακολούθησε επέμβαση της Στρατοχωροφυλακής και οι ανθυπολοχαγοί υποστηρικτές του Ατατούρκ τέθηκαν σε διαθεσιμότητα μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής εισαγγελικής έρευνας.

Κοσμικοί πολιτικοί κύκλοι διαμαρτυρήθηκαν ότι στοχοποιήθηκαν οι κεμαλιστές ανθυπολοχαγοί, κατηγορώντας την κυβέρνηση και τον Υπουργό Άμυνας ότι επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση ισλαμιστών αξιωματικών στις τάξεις των ΤΕΔ, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το στράτευμα αποτελεί πεδίο δράσης και επιρροής των ισλαμικών δογμάτων (Tarikat). Ήδη έγινε γνωστό ότι στη Σχολή Πεζικού αλλά και σε άλλες Μονάδες και Διοικήσεις των ΤΕΔ, ευδοκιμούν διάφορα ισλαμικά δόγματα, προκαλώντας διχασμό και προβλήματα πειθαρχίας, και επηρεάζοντας αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του στρατεύματος.

Ο Τούρκος Πρόεδρος μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15^ης Ιουλίου έδωσε εντολή για δημιουργία νέου εθνικού στρατού ο οποίος φέρει χαρακτηριστικά προσωπικού στρατεύματος. Ειδικότερα την περίοδο μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος:

Τέθηκε εκτός στρατεύματος το 90% των «Επιτελών» αξιωματικών, δηλαδή των αξιωματικών οι οποίοι είχαν αποφοιτήσει από τη Σχολή Πολέμου και είχαν δυνατότητα προαγωγής στον βαθμό του Στρατηγού.
30.000 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί αποβλήθηκαν από τις τάξεις των ΤΕΔ.
Από την απόπειρα του πραξικοπήματος και μέχρι σήμερα προσελήφθησαν με ιδεολογικά κριτήρια περίπου 30.000 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί καθώς και 117.000 συμβασιούχοι οπλίτες.
Καταργήθηκαν οι Ακαδημίες Πολέμου και ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας στο οποίο υπήχθησαν όλες οι στρατιωτικές σχολές, με Πρύτανη, καθηγητή πανεπιστημίου, ο οποίος είναι της προσωπικής επιλογής του Ερντογάν.
Καταργήθηκαν τα Στρατιωτικά Λύκεια και θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα εισαγωγής στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών, μαθητών αποφοίτων θεοκρατικών σχολείων.
Αμέσως μετά το πραξικόπημα, έπαψε για ένα έτος η λειτουργία όλων των παραγωγικών σχολών και αποβλήθηκαν όλοι οι σπουδαστές. Οι σχολές αυτές επαναλειτούργησαν με προσλήψεις σπουδαστών με ιδεολογικά κριτήρια από άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα οι οποίοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους εντός διετίας και ορκίστηκαν ανθυπολοχαγοί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται, ότι, μόνο την περίοδο 2017-2018, εισήχθησαν στις παραγωγικές στρατιωτικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών πάνω από 14.800 σπουδαστές οι οποίοι επιλέχθηκαν με ιδεολογικά κριτήρια. Το 2018, 5.300 σπουδαστές οι οποίοι πρόσκεινται στον Ερντογάν, αποφοίτησαν από τις παραγωγικές σχολές υπαξιωματικών

Διαδικασία επιλογής

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέταση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η επιλογή των υποψήφιων σπουδαστών στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών στις ΤΕΔ, προκειμένου να επιλεγούν όχι οι ικανότεροι αλλά οι «ημέτεροι».

Καθοριστικό ρόλο στην τελική επιλογή των υποψηφίων έχει αναλάβει τετραμελής επιτροπή η οποία μετά από όλα τα τεστ εισαγωγής λαμβάνει συνεντεύξεις και αποφασίζει για την εισαγωγή ή την απόρριψη του υποψηφίου. Η επιτροπή απαρτίζεται από: τον πρόεδρο, ο οποίος είναι πολίτης, τεχνοκράτης του Υπουργείου Άμυνας· ψυχολόγο, μέλος του κυβερνόντος κόμματος (ΑΚΡ)· απόστρατο αξιωματικό, βαθμού ταγματάρχη ή αντισυνταγματάρχη, μέλος της SADAT (συμβουλευτική–παραστρατιωτική οργάνωση ισλαμικού προφίλ η οποία στήριξε τον Ερντογάν την περίοδο της απόπειρας του πραξικοπήματος)· και αξιωματικό των πληροφοριών, βαθμού αντισυνταγματάρχη ή συνταγματάρχη.

Στην συνέντευξη οι ερωτήσεις αφορούν θέματα άμυνας και ασφάλειας, αλλά στην ουσία εξετάζεται ο βαθμός πίστης-αφοσίωσης του υποψηφίου στην ερντογανική ιδεολογία.

Αν και η ψήφος είναι ισοδύναμη, ο πρόεδρος της επιτροπής αποφασίζει την επιλογή ή την απόρριψη του υποψήφιου, λαμβάνοντας οδηγίες από το κυβερνών κόμμα. Προτιμώνται οι υποψήφιοι οι οποίοι προέρχονται από ισλαμικού προσανατολισμού εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Έλλειψη εμπιστοσύνης στην στρατιωτική ιεραρχία

Στις εκπαιδεύσεις των Μονάδων νέοι αξιωματικοί συχνά επιδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης στις εντολές των προϊσταμένων τους και απευθύνονται στους Νομάρχες της περιοχής σχετικά με τη νομιμότητα των στρατιωτικών εντολών, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στην πειθαρχία του στρατεύματος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελλιπούς εκπαίδευσης και πειθαρχίας αποτελεί ο θάνατος δώδεκα νέων αξιωματικών και υπαξιωματικών οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους από επιθέσεις μαχητών του ΡΚΚ σε τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στις περιοχές Χακούρκ και Μεντίνα του βόρειου Ιράκ στις 22 και 23 Δεκεμβρίου 2023, καθώς λόγω των πολύ κακών καιρικών συνθηκών δεν λειτούργησαν τα συστήματα επιτήρησης, αποκαλύπτοντας ότι οι επιτυχίες των ΤΕΔ στις επιχειρήσεις βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία και λιγότερο στην ποιότητα εκπαίδευσης του προσωπικού.

Σε προηγούμενες αναλύσεις είχαμε αναφερθεί στην έλλειψη εμπιστοσύνης του Ερντογάν στο στράτευμα, κάτι το οποίο έγινε φανερό από τον αργό τρόπο ανάπτυξης των στρατιωτικών μονάδων αμέσως μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6^ης Φεβρουαρίου 2022. Αυτός ήταν και ο λόγος της απομάκρυνσης του Χουλουσί Ακάρ από το Υπουργείο Άμυνας μετά τις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία.

Συμπερασματικά:

Η άσκηση υβριδικής πίεσης στην Ελλάδα από την Τουρκία την περίοδο 2020-2022 αποφεύγοντας μια ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή προκειμένου να εξαναγκαστεί η Αθήνα σε διαπραγματεύσεις με ευνοϊκούς για την Άγκυρα όρους, έχει σχέση, όχι μόνο με το θετικό πρόσημο στο ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος υπέρ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας έναντι της αντίστοιχης Τουρκικής, αλλά και με την επίγνωση από πλευράς Ερντογάν των σοβαρών προβλημάτων έλλειψης ομοιογένειας και πειθαρχίας επηρεάζοντας αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του τουρκικού στρατεύματος.

Θα απαιτηθεί πολύς χρόνος μέχρι το σύστημα Ερντογάν να εξαλείψει κάθε εστία αντίδρασης και να προχωρήσει το σύστημα επιλογής των «ημετέρων» σε όλες τις βαθμίδες του στρατεύματος ώστε ο Τούρκος Πρόεδρος να δημιουργήσει τον «δικό του στρατό».

Σχετικές αναλύσεις:

*Δημοσιεύεται στη σημερινή (14/01/2024) έκδοση της εφημερίδας «Το ΠΑΡΟΝ της Κυριακής».

**Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017, και Διοικητής της XXI ΤΘΤ Κομοτηνής την περίοδο 2017-2019. Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense & Foreigner Affairs».