Για τέσσερις ολόκληρες ημέρες, 1-2-3-4 Σεπτεμβρίου 1922 με το παλαιό ημερολόγιο (σήμερα η επέτειος αυτή είναι η 13η Σεπτεμβρίου καθώς την επόμενη χρονιά εισήχθη στην Ελλάδα το νέο ημερολόγιο), ουρανομήκεις φλόγες δεσπόζουν πάνω από τη Σμύρνη και οι τουρκικές αρχές δεν καταβάλλουν καμία προσπάθεια για την κατάσβεσή τους. Η φωτιά αποτεφρώνει τέσσερα εκατομμύρια στρέμματα και “καταπίνει” 65 γειτονιές, 46 εκκλησίες, 55.000 σπίτια (43.000 ελληνικά, 10.000 αρμενικά και 2.000 ξένων υπηκόων) και 5.000 μαγαζιά.
Την ίδια ώρα εκτελούνται συστηματικές δολοφονίες και πνιγμοί, και στην προκυμαία βρίσκονται πάνω από μισό εκατομμύριο απελπισμένοι άνθρωποι χωρίς καμία απολύτως δυνατότητα διαφυγής.
Υπολογίζεται ότι μόνο μερικές χιλιάδες προσφύγων κατόρθωσαν να διασωθούν πάνω στα πλοία των ξένων δυνάμεων ή με κάποιο άλλο πλωτό μέσο.
Τα στρατεύματα είχαν σχηματίσει κλοιό γύρω από την πόλη ώστε οι πρόσφυγες να παραμένουν μέσα στην καιόμενη περιοχή. Τα πλήθη που τρέχουν να διαφύγουν πυροβολούνται ανελέητα και αναγκάζονται να επιστρέψουν. Πολλοί είχαν παραφρονήσει από την πείνα και τη δίψα. Ο κόλπος της Σμύρνης είχε πλέον κορεστεί από τουμπανιασμένα πτώματα και ανθρώπινα μέλη.
Οι εναγώνιες προσπάθειες των προσφύγων να επιβιβασθούν σε ένα πλοίο συνεχίζονται. Απεγνωσμένοι πέφτουν στη θάλασσα και κολυμπώντας ανάμεσα στα πτώματα προσπαθούν να προσεγγίσουν τα συμμαχικά σκάφη σκαρφαλώνοντας από τις άγκυρες ή τις ανεμόσκαλες· υπερφορτωμένες βάρκες βουλιάζουν μέσα στο λιμάνι· ενώ οι ξένες δυνάμεις, εκτός από κάποια μεμονωμένα δείγματα ευαισθησίας, στο όνομα της “ουδετερότητας” των χωρών τους, αφήνουν τη βία να συνεχιστεί.
Το βράδυ, το μαρτύριο των προσφύγων που παραμένουν στην προκυμαία, συνεχίζεται εφιαλτικό. Οι πρόσφυγες δέχονται συστηματικές επιθέσεις από ληστές και βιαστές, οπλισμένους με ξιφολόγχες και ρόπαλα, που αρπάζουν χρήματα και χρυσαφικά.
Τα συμμαχικά πλοία, υπερφορτωμένα πλέον, αρχίζουν να αναχωρούν για τα νησιά του Αιγαίου, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά. Ο Νουρεντίν Πασάς εκδίδει διάταγμα στο οποίο δίνει προθεσμία δύο εβδομάδων για την αναχώρηση του Χριστιανικού πληθυσμού. Όποιος πρόσφυγας εξακολουθούσε να παρευρίσκεται στη Σμύρνη μετά τις 18 Σεπτεμβρίου, θα εκτοπιζόταν στην Ανατολία! Οι άνδρες, όμως, μεταξύ 18 και 45 ετών, θα παρέμεναν αιχμάλωτοι έως το τέλος των εχθροπραξιών. Αν και υποτίθεται ότι έδωσαν και στους άνδρες διορία 15 ημερών για να εγκαταλείψουν την Μικρασία, στην πραγματικότητα οι εκτοπίσεις άρχισαν αμέσως.
![[VID & PICS] Το 5ο Πειραματικό Δ.Σ. Κομοτηνής τίμησε την επέτειο της εξέγερσης της Ε.Ο.Κ.Α.](https://cdn.inkomotini.news/2025/04/8898c6dc-img-6321-1-scaled-1-487x365.jpeg)
