Πότε θα γίνουν εκλογές στην Τουρκία;

Ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία έχει προκαλέσει σοβαρούς “μετασεισμούς” και στον χώρο των προεκλογικών διεργασιών, αφού η κυβερνητική συμμαχία Ερντογάν-Μπαχτσελί θέλει χρόνο για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προέκυψαν από τον σεισμό, και επιζητά την κατάλληλη δικαιολογία για να αναβάλει τις εκλογές και να κερδίσει πολιτικό χρόνο ώστε να ανεβάσει τα ποσοστά του· ενώ η «Συμμαχία των Έξι» της αντιπολίτευσης δεν επιθυμεί αναβολή των εκλογών οι οποίες είχαν ανακοινωθεί για τη 14^η Μαΐου.

Η παραμονή στην εξουσία αποτελεί μονόδρομο για τον Ερντογάν. Ο τουρκικός αναθεωρητισμός ο οποίος απέκτησε τα τελευταία δύο έτη νέα χαρακτηριστικά (Δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας, αποστρατιωτικοποίηση νησιών, κ.λπ.), αποτελεί ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς το οποίο έχει αποκτήσει και μορφή παρακαταθήκης για όλες τις πολιτικές δυνάμεις, αφού τον έχουν ενστερνιστεί και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η πίεση προς την Ελλάδα τους τελευταίους μήνες ως τακτικισμός, αποσκοπούσε στην αύξηση των ποσοστών ενόψει των εκλογών. Η αποτυχία στον στόχο αυτό ανάγκαζε τον Ερντογάν να κλιμακώνει, επιζητώντας ένα μικρό ελεγχόμενο επεισόδιο (με ευθύνη της Ελλάδας), το οποίο θα χρησιμοποιούσε ως αφορμή για να προκαλέσει αναβολή των εκλογών.

Οι σεισμοί της 6^ης Φεβρουαρίου και οι συνέπειές τους αποτελούν μια νέα πραγματικότητα αφού ο Ερντογάν καλείται να αλλάξει όλους τους σχεδιασμούς του, που αφορούν μεταξύ των άλλων, και το πολύ σημαντικό θέμα της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών. Λίγες μέρες μετά τον σεισμό, ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος ζήτησε παράταση ενός έτους για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των σεισμοπαθών πυροδοτώντας νέες συζητήσεις, με την αντιπολίτευση να αντιδρά αφού η «Συμμαχία των Έξι» δεν δέχεται καμία συζήτηση περί αναβολής.

Το επιτελείο του Τούρκου Προέδρου επιθυμεί αναβολή των εκλογών καθώς υπάρχει συσσωρευμένη λαϊκή οργή για τους υπεύθυνους των κακών κατασκευών αλλά και για την καθυστέρηση επέμβασης-έλλειψη οργάνωσης των υπεύθυνων υπηρεσιών και οργανισμών οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν λάβει υπ΄ όψη τις προειδοποιήσεις των σεισμολόγων.

Θυμίζουμε ότι η περιοχή των έντεκα πληγέντων νομών αριθμεί 14 εκατομμύρια κατοίκους, αποτελεί το 16% του συνολικού πληθυσμού της Τουρκίας, και καλύπτει το 12,5% της τουρκικής εδαφικής επικράτειας, με το συνολικό κόστος της καταστροφής να φτάνει τα 84 δισσεκατομύρια δολάρια. Τέλος, στις τελευταίες εκλογές του 2018, ο Ερντογάν και η κυβερνητική συμμαχία επικράτησαν στους δέκα από τους έντεκα νομούς, πλην του φιλοκουρδικού νομού του Ντιγιαρμπακίρ.

Από την πρώτη στιγμή η ενωμένη αντιπολίτευση έκανε γνωστό ότι δεν δέχεται καμία συζήτηση για αναβολή των εκλογών, αφού αντιλήφθηκαν ότι ο Πρόεδρος της χώρας επρόκειτο να χρησιμοποιήσει τον σεισμό για να κερδίσει πολιτικό χρόνο. Οι Νταβούτογλου (πρόεδρος του κόμματος Gelecek), και Ντεμιρτάς (πρώην συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού κόμματος HDP), έκαναν λόγο για παραβίαση του Συντάγματος σε περίπτωση αναβολής των εκλογών με πρόσχημα τον σεισμό, αφού το άρθρο 78 του Συντάγματος προβλέπει αναβολή μόνο σε περίπτωση πολέμου.

Δημοσιογράφοι κοντά στον Ερντογάν δήλωσαν ότι προς το παρόν αυτός δεν σκέφτεται αναβολή της εκλογικής διαδικασίας, ενώ από την πλευρά του ο Τούρκος Πρόεδρος ανέφερε ότι το κύριο θέμα δεν είναι ο καθορισμός της ημερομηνίας των εκλογών αλλά η άμεση κατασκευή εκατοντάδων χιλιάδων μόνιμων κατοικιών.

Όμως τρεις δημόσιες παρεμβάσεις του πρώην προέδρου της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και ιδρυτικού στελέχους του κυβερνόντος κόμματος (ΑΚΡ), Μπουλέντ Αρίντς, προσέδωσαν νέο ενδιαφέρον στη συζήτηση, καθώς μίλησε για ανάγκη αναβολής των εκλογών τονίζοντας ότι οι καταστροφές του σεισμού θυμίζουν εμπόλεμη κατάσταση, δίνοντας την εντύπωση ότι τελικά ο Ερντογάν πιέζει με έμμεσο τρόπο την αναβολή της εκλογικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα ο Αρίντς ανέφερε ότι είναι επιτακτική η αναβολή των εκλογών με συμφωνία όλων των κομμάτων καθώς δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν στην ημερομηνία που έχουν προγραμματιστεί λόγω της μαζικής μετακίνησης 4 εκατομμυρίων σεισμόπληκτων και καταστροφής βασικών υποδομών. Επίσης ο ίδιος τόνισε στην ίδια βάση ότι εάν δεν αναβληθούν οι εκλογές και δεν δοθεί χρόνος ώστε να αντιμετωπιστούν τα άμεσα και ζωτικά προβλήματα των σεισμοπαθών, η Τουρκία θα οδηγηθεί στο χάος, θέση η οποία θεωρήθηκε από την αντιπολίτευση ως άσκηση πίεσης με μορφή απειλών. Τέλος, ο Αρίντς, ο οποίος φαίνεται ότι ενεργεί ως ντελάλης του Ερντογάν, πρότεινε την σύμπλευση όλων των κομμάτων ώστε με πρόταση του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου (YSK) να υπάρξουν οι κατάλληλες τροποποιήσεις στο άρθρο 78 του Συντάγματος και να ληφθεί απόφαση αναβολής των εκλογών.

Συμπερασματικά:

Ο Ερντογάν επιθυμεί την αναβολή των εκλογών αλλά μόνο κατόπιν συμφωνίας με την αντιπολίτευση, καθώς μια προεκλογική αντιπαράθεση για το θέμα της αναβολής θα ζημιώσει το κόμμα του αφού ο οργισμένος λαός το μόνο που επιθυμεί στην παρούσα συγκυρία είναι η επίλυση των προβλημάτων του.

Η κυβερνητική πλευρά αντιλαμβανόμενη ότι η ενωμένη αντιπολίτευση δεν συμφωνεί στο ενδεχόμενο αναβολής, έθεσε το θέμα σε δημόσια διαβούλευση κινητοποιώντας τον πολύπειρο Αρίντς και αφαιρώντας τη σχετική ευθύνη από τον Ερντογάν και τα στελέχη του να πάρουν ανοιχτά θέση για το θέμα.

Η κυβερνητική πλευρά θα εστιάσει στη ρητορική παροχολογίας καταστέλλοντας κάθε φωνή λαϊκής αντίδρασης. Επιπλέον, το κυβερνητικό επιτελείο θα συνεχίσει να αποφεύγει κάθε ευθύνη για τους σεισμούς, με υποσχέσεις δίωξης όλων των υπεύθυνων και λήψη άμεσων μέτρων για τους σεισμόπληκτους, ώστε να προετοιμαστεί το προεκλογικό πεδίο για την κυβέρνηση σε περίπτωση που οι εκλογές πραγματοποιηθούν την ημερομηνία που ανακοινώθηκαν. Ταυτόχρονα η κυβερνητική πλευρά θα επικρίνει δημόσια την τακτική της αντιπολίτευσης, με κύριο επιχείρημα ότι το βασικό μέλημα της «Συμμαχίας των Έξι» δεν είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων των σεισμόπληκτων αλλά η διεξαγωγή των εκλογών.

Σε περίπτωση που λόγω της κατάστασης δεν συναινέσει η αντιπολίτευση για αναβολή, ο Ερντογάν θα επικαλεστεί πιθανότατα απόφαση του YSK για αδυναμία πραγματοποίησης των εκλογών τη 14^η Μαΐου και θα ζητήσει τη στήριξη της αντιπολίτευσης για αποδοχή της κατάστασης και αναβολή της εκλογικής διαδικασίας για τουλάχιστον έξι μήνες. Εάν αντιδράσει η αντιπολίτευση και ισχυριστεί άσκηση πίεσης στο YSK από την κυβέρνηση, τότε ο Ερντογάν θα καταφύγει στην διεξαγωγή των εκλογών την 14^η Μαΐου ή τον Ιούνιο (αρχική ημερομηνία), αφού προηγουμένως θα έχει επενδύσει σε παροχολογία και προετοιμασία της κοινής γνώμης εκμεταλλευόμενος τις δράσεις των Υπηρεσιών Πληροφοριών του και της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

*Δημοσιεύεται στη σημερινή έκδοση της εφημερίδας «ΤΟ ΠΑΡΟΝ της Κυριακής».

****Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017, και Διοικητής της XXI ΤΘΤ Κομοτηνής την περίοδο 2017-2019.