Οι χαμένες…δεύτερες τετραετίες

«Πάντα πίστευα ότι χρειάζεσαι δύο πλήρεις θητείες στην Ελλάδα ώστε πραγματικά να “αλλάξεις σελίδα” και να ανέβεις επίπεδο στην αντίληψη που υπάρχει για τη χώρα». Τάδε έφη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στα γραφεία της Morgan Stanley, στο Λονδίνο, στο πλαίσιο του Ελληνικού Επενδυτικού Συνεδρίου που διοργανώνει η τράπεζα σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αθηνών.

Ο ίδιος εμφανίζεται πεπεισμένος ότι με δύο θητείες θα ολοκληρώσει το έργο του. Και γιατί να μην το πιστεύει άλλωστε; Το ίδιο πίστευαν και έλεγαν και έπρατταν, εντέλει, όλοι οι προκάτοχοί του από το 1974 έως και το 2010 που ξέσπασε η μεγάλη κρίση, οπότε οι πρωθυπουργοί έγιναν αναλώσιμοι και οι κυβερνήσεις τους προσωρινές. Σημειώστε, ότι από την εκλογική νίκη του Γιώργου Παπανδρέου τον Οκτώβριο του 2009 κανείς πρωθυπουργός δεν μακροημέρευσε πέραν του κ. Τσίπρα, ο οποίος έκανε μεν τυπικά δύο θητείες αλλά η πρώτη του τετραετία στην πραγματικότητα ήταν ένα επτάμηνο (!) από τις 25 Ιανουαρίου 2015 έως και τις 25 Αυγούστου του ίδιου έτους…Ευκαιρία να θυμηθούμε, λοιπόν, τις δεύτερες θητείες όλων των πρωθυπουργών της μεταπολίτευσης από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή έως και τον Αλέξη Τσίπρα και το κατά πόσο επαληθεύτηκε το όραμά τους να «αλλάξουν σελίδα στην χώρα».

Τον Νοέμβριο του 1977 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προκήρυξε πρόωρες εκλογές και κέρδισε μία δεύτερη θητεία η οποία όμως για τον ίδιο δεν έμελλε να ολοκληρωθεί ποτέ αφού τον Μάιο του 1980, δεκαοκτώ μήνες πριν τη συνταγματική προθεσμία για τις εκλογές, και ενώ προηγουμένως η Ελλάδα είχε γίνει πλήρες μέλος της ΕΟΚ, μεταπήδησε στην Προεδρία της Δημοκρατίας εκλεγόμενος με αμφιλεγόμενο τρόπο (δεν είναι της παρούσης να θυμηθούμε το πώς). Με τον τρόπο αυτό άφησε την παράταξή του, δηλαδή τη ΝΔ, ορφανή από τον ίδιο, μετατρέποντας τον Γεώργιο Ράλλη σε διαχειριστή της πιο μεγάλης ήττας στην ιστορία της από τον επελαύνοντα Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ.

Τον Ιούνιο του 1985 ο παντοδύναμος τότε Ανδρέας Παπανδρέου ζήτησε και κέρδισε μια δεύτερη τετραετία για να ολοκληρώσει «το έργο της Αλλαγής». Η δεύτερη αυτή τετραετία δεν είχε τίποτα από την λάμψη της πρώτης. Το κυβερνητικό έργο πολύ γρήγορα παρουσίασε κόπωση, το κόμμα, το πάλαι ποτέ κραταιό ΠΑΣΟΚ, έχοντας ενσωματωθεί πλήρως στους αρμούς της εξουσίας, βρισκόταν σε αποσύνθεση, και το σκάνδαλο Κοσκωτά που ξέσπασε το 1988 και συνδυάστηκε με τη βαριά ασθένεια του πρωθυπουργού και τις περιπέτειες της προσωπικής του ζωής, ήρθε και αποτελείωσε το όραμα για την «αναγέννηση της Αλλαγής». Ακολούθησαν τρεις διαδοχικές ήττες από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, και το ειδικό δικαστήριο, που υπήρξε ίσως η μεγαλύτερη περιπέτεια στην πολυκύμαντη πολιτική διαδρομή του Ανδρέα.

Επόμενος πρωθυπουργός που κέρδισε δεύτερη συνεχόμενη τετραετία ήταν ο Κώστας Σημίτης. Έχοντας τη σφραγίδα του εκσυγχρονιστή στην πρώτη του θητεία, και ως φορέας μιας περισσότερο τεχνοκρατικής και λιγότερο χαρισματικής φυσιογνωμίας, έπεισε την πλειοψηφία του λαού ότι ο ίδιος αποτελούσε εγγύηση για την πορεία προς την οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ) και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Η δεύτερη θητεία του, όμως, επιτάχυνε την προϊούσα φθορά του ΠΑΣΟΚ μετά από δέκα χρόνια στην εξουσία και έμεινε στη μνήμη των πολλών, αφενός για το πέρασμα από τη δραχμή στο ευρώ που δοκίμασε τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας, και αφετέρου για το πάρτι των εργολάβων με τα Ολυμπιακά έργα που έπρεπε να ολοκληρωθούν εντός των προθεσμιών και χρόνος πολύς δεν υπήρχε!

Όταν διαπίστωσε ο Κώστας Σημίτης ότι θα έχανε μετά βεβαιότητας τις εκλογές του 2004, κάλεσε στην οικία του τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου παραδίδοντας του την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ προκειμένου να μη χρεωθεί ο ίδιος την επερχόμενη ευρεία ήττα από την ΝΔ του Κώστα Καραμανλή του νεότερου…

Ο Κώστας Καραμανλής που ξεκίνησε τη διακυβέρνησή του με ενθουσιασμό και με μεγάλη λαϊκή υποστήριξη, έθεσε ως πρόταγμα στους υπουργούς του «τη σεμνότητα και την ταπεινότητα». Ήταν όμως τόσο μεγάλη η δίψα των νεοδημοκρατών για εξουσία μετά από έντεκα χρόνια παραμονής στην έρημο της αντιπολίτευσης, που γρήγορα το κράτος έγινε λάφυρο και το ρουσφέτι εθνικό σπορ.

Το καλοκαίρι του 2007 η φθορά ήταν ήδη σημαντική και ο αρχηγός είχε οριοθετήσει τον Σεπτέμβριο ως μήνα προκήρυξης πρόωρων εκλογών για να σωθεί το καράβι που μπατάριζε από παντού. Του προέκυψαν όμως οι πυρκαγιές στην Ηλεία όπου χάθηκαν 65 άνθρωποι και κάηκαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασών και αστικού ιστού. Επέμεινε μέσα σε αυτό το περιβάλλον να μην παρεκκλίνει από τον προγραμματισμό των εσπευσμένων εκλογών, τις οποίες κέρδισε με την ισχνή πλειοψηφία των 152 εδρών.

Η δεύτερη αυτή ευκαιρία που κέρδισε ο Κ. Καραμανλής υπήρξε η χειρότερη περίοδος της προ μνημονίων εποχής. Η οικονομική κατάρρευση έλαβε δραματική μορφή, τα σκάνδαλα με αποκορύφωμα εκείνο του Βατοπεδίου έριξαν βαριά τη σκιά τους πάνω από το πολιτικό σύστημα και θύμισαν το 1989, η κοινωνική δυσαρέσκεια εκτοξεύθηκε στα ύψη, με την Αθήνα να καίγεται επί μέρες όταν στις 6 Δεκεμβρίου του 2008 δολοφονήθηκε καταμεσής του δρόμου από ένοπλο αστυνομικό ο 15χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος. Επιστέγασμα όλων αυτών ήταν η απόδραση με εκλογές στις 4 Οκτωβρίου του 2009 που συνοδεύτηκε από ήττα της ΝΔ με 10,5 μονάδες διαφορά από το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου και οριστική παραίτηση και απόσυρση του Καραμανλή από την αρχηγία…

Για τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάστηκε καν δεύτερη θητεία. Το όνειρο έσβησε νωρίς, όταν το «Όχι» στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015 έγινε «Ναι» σε μία εβδομάδα και η δεύτερη κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κλήθηκε απλά να διαχειριστεί το τρίτο μνημόνιο που ψηφίστηκε ως συνέπεια της δεκαεπτάωρης διαπραγμάτευσης των Βρυξελλών και με διακύβευμα την παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ.

Ηθικόν δίδαγμα, το γεγονός ότι καμία δεύτερη συνεχόμενη θητεία με την μορφή της δεύτερης ευκαιρίας μέσω της ανανέωσης της λαϊκής εντολής δεν ευδοκίμησε για κανέναν πρωθυπουργό της μεταπολίτευσης και το κόμμα του. Μέχρι του σημείου να εικάσουμε ότι ήταν ευτυχείς εκείνοι που «απελύθησαν υπό του λαού» νωρίς, μεταξύ των οποίων και ο πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Τι καλύτερο, συνεπώς, προσδοκά ο Κυριάκος Μητσοτάκης να έχει η δεύτερη θητεία που ζητά από τον ελληνικό λαό, ή, για να το αντιστρέψω, τι πιο ελπιδοφόρο προσδοκά ο λαός να δει από αυτό που ήδη έχει ζήσει τα τέσσερα σχεδόν χρόνια με τη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ;

Ειλικρινά θα σας γελάσω…