Μπορεί φέτος εξ αιτίας του κορωνοϊού Covid-19 το έθιμο του “Σαγιά” στον οικισμό των Ασκητών την παραμονή των Θεοφανείων να μην αναβίωσε στην πλήρη του μορφή, καθώς δεν τελέστηκε ο Εσπερινός στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, ενώ απουσίασαν η καθιερωμένη ιεροτελεστία όπως και οι χοροί και τα τραγούδια, ωστόσο η πυρά άναψε· για να ξορκίσει όλα τα άσχημα και και τα κακά, και εν προκειμένω και την πανδημία…
Λιγοστά μέλη του συλλόγου Καππαδοκών και Μικρασιατών Νομού Ροδόπης «Ο Μέγας Βασίλειος», του Λαογραφικού Συλλόγου Ασκητών, και του Συλλόγου Γυναικών Ασκητών, που αναβιώνουν κάθε χρόνο το έθιμο, διατήρησαν την παράδοση τελώντας μόνο το τυπικό σκέλος του και ευχόμενοι του χρόνου να πραγματοποιηθεί όπως και τις προηγούμενες δίνοντας την ευκαιρία για αντάμωμα κατοίκων και επισκεπτών.
Ο “Σαγιάς” είναι έθιμο του οποίου οι ρίζες χάνονται στα βάθη των αιώνων, αλλά που παραμένει ζωντανό χάρη στους απανταχού Καππαδόκες.
Στους Ασκητές του Δήμου Μαρώνειας-Σαπών Ροδόπης, παρουσιάζεται όπως ακριβώς το ζούσαν στις πατρογονικές εστίες: Από τους κατοίκους του χωριού συγκεντρώνονται ξύλα και τοποθετούνται σε σχήμα κώνου μπροστά στη εκκλησία. Σταυρωτά, σε τέσσερα σημεία, τοποθετούνται προσανάμματα. Μετά τον Εσπερινό διενεργείται από την εκκλησιαστική επιτροπή πλειοδοτικός διαγωνισμός υπέρ του ναού, και όποιος προσφέρει τη μεγαλύτερη ενίσχυση αποκτά το προνόμιο να ανάψει τη φωτιά στα τέσσερα σημεία του σωρού και ο ιερέας ευλογεί τον σωρό και τον εκλεκτό που θα ανάψει τη φωτιά. Δημιουργείται μια τεράστια πυρά που φωτίζει όλη την πλατεία καθώς ήδη έχει νυχτώσει, και γύρω από τη φωτιά στήνεται κυκλικός παραδοσιακός τελετουργικός χορός από τους κατοίκους. Προσφέρονται διάφορα νηστίσιμα εδέσματα, όπως κουραμπιέδες και μπακλαβάς με σουσάμι, παρασκευασμένα με συνταγές Καππαδοκίας.