Το πρώτο θύμα σε έναν πόλεμο, είναι η αλήθεια, λέει το ιστορικό απόφθεγμα, και προφανώς επαληθεύεται και στα όσα διαδραματίζονται στην Ουκρανία.
Τα “Ελληνικά Hoaxes” μετά από έρευνά τους εντόπισαν 16 τέτοιες περιπτώσεις:
- Αυτός ο άνδρας ΔΕΝ αποχαιρετά την κόρη του για να πολεμήσει εναντίον της Ρωσίας /Ισχυρισμός: Στο βίντεο απεικονίζεται η στιγμή που ένας Ουκρανός αποχαιρετά την κόρη του για να πάει να πολεμήσει εναντίον της Ρωσίας / Συμπέρασμα έρευνας: Ο άνδρας που απεικονίζεται στο επίμαχο βίντεο είναι κάτοικος της πόλης Γκορλόβκα, η οποία ανήκει στην ελεγχόμενη από αυτονομιστές περιφέρεια του Ντονέτσκ, και αποχαιρετά την οικογένειά του που μετακινείται στο Ροστόφ της Ρωσίας.
- Όχι, τα πλάνα δεν απεικονίζουν καταφύγια στο Κίεβο, αλλά ατύχημα στο μετρό της Ρώμης το 2018 / Ισχυρισμός: Στα πλάνα διακρίνονται Ουκρανοί πολίτες οι οποίοι προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στο μετρό του Κιέβου / Συμπέρασμα έρευνας: Πρόκειται για πλάνα από ατύχημα που σημειώθηκε στο μετρό της Ρώμης στις 23 Οκτωβρίου του 2018.
- Βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από το 2018 παρουσιάζεται ως «βροχή ρωσικών πυραύλων» στην Ουκρανία το 2022 / Ισχυρισμός: Βίντεο δείχνει πυραύλους να εκτοξεύονται από Ρώσους κατά Ουκρανών τον Φεβρουάριο του 2022 στο Σούμι της Ουκρανίας Συμπέρασμα έρευνας: Το βίντεο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο τουλάχιστον από τον Δεκέμβριο του 2018.
- Το Ουκρανικό Ναυτικό επιβεβαιώνει ότι οι στρατιώτες που φρουρούσαν το Φιδονήσι είναι ζωντανοί / Ισχυρισμός: 13 Ουκρανοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους στο Φιδονήσι μετά από επίθεση ρωσικών δυνάμεων στο νησί / Συμπέρασμα έρευνας: Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ουκρανικού Ναυτικού στις 28 Φεβρουαρίου, οι στρατιώτες που φρουρούσαν το Φιδονήσι είναι τελικά ζωντανοί, αλλά παραμένουν αιχμάλωτοι των Ρώσων.
- Παραποιημένη φωτογραφία του Προέδρου της Ουκρανίας να κρατά φανέλα με ναζιστικό σύμβολο / Ισχυρισμός: Φωτογραφία που κυκλοφόρησε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, να κρατά ποδοσφαιρική φανέλα με ναζιστικό σύμβολο / Συμπέρασμα έρευνας: Η υπό εξέταση φωτογραφία αποτελεί προϊόν επεξεργασίας. Στην αυθεντική φωτογραφία, η οποία τραβήχτηκε τον Ιούνιο του 2021, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας κρατά τη φανέλα της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της χώρας στο πλαίσιο της παρουσίασης της για το Euro 2020.
- Παλαιότερες φωτογραφίες του Βολοντιμίρ Ζελένσκι με στρατιωτική περιβολή παρουσιάζονται ως πρόσφατες / Ισχυρισμός: Όπως φαίνεται από φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Ουκρανός πρόεδρος φόρεσε στρατιωτική στολή τη στιγμή που οι Ρώσοι είχαν ήδη εισβάλει στο Κίεβο / Συμπέρασμα έρευνας: Πρόκειται για φωτογραφίες του Βολοντιμίρ Ζελένσκι σε επισκέψεις του κοντά στην πρώτη γραμμή με το Ντονμπάς που τραβήχτηκαν τον Απρίλιο και τον Δεκέμβριο του 2021.
- Βίντεο με ρίψεις βομβών μολότοφ από Ουκρανούς παρουσιάζεται ως πρόσφατο / Ισχυρισμός: Βίντεο δείχνει Ουκρανούς πολίτες να ρίχνουν μολότοφ σε ρωσικά τανκς που έχουν εισβάλει στο Κίεβο / Συμπέρασμα έρευνας: Το επίμαχο βίντεο δεν σχετίζεται με τα όσα διαδραματίζονται στην Ουκρανία μετά την εισβολή ρωσικών δυνάμεων στη χώρα. Στην πραγματικότητα δείχνει πλάνα από σύγκρουση Ουκρανών διαδηλωτών με ειδικές δυνάμεις της ουκρανικής αστυνομίας τον Φεβρουάριο του 2014.
- Ουκρανία: Βίντεο με αερομαχίες φτιάχτηκε με πρόγραμμα προσομοίωσης μάχης /Ισχυρισμός: Βίντεο δείχνει αερομαχίες ανάμεσα σε ρωσικά και ουκρανικά μαχητικά αεροσκάφη / Συμπέρασμα έρευνας: Το επίμαχο βίντεο δεν δείχνει πραγματικά πλάνα από αερομαχίες μεταξύ ρωσικών και ουκρανικών μαχητικών αεροσκαφών, αλλά φτιάχτηκε με το πρόγραμμα προσομοίωσης Digital Combat Simulator.
- Το βίντεο με τους αλεξιπτωτιστές είναι από παλαιότερες ασκήσεις Ρωσικών δυνάμεων /Ισχυρισμός: Βίντεο δείχνει Ρώσους αλεξιπτωτιστές καθώς επιχειρούν στην Ουκρανία / Συμπέρασμα έρευνας: Πρόκειται για πλάνα από παλαιότερες ασκήσεις που έκαναν οι ρωσικές δυνάμεις. Το βίντεο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από το 2016 με τον ισχυρισμό ότι προέρχεται από τις ασκήσεις που έκαναν οι Ρωσικές αερομεταφερόμενες δυνάμεις το 2014 στο Rostov.
- Φωτογραφία από το 2014 από το Χάρκοβο της Ουκρανίας παρουσιάζεται ως πρόσφατη /Ισχυρισμός: Πρόσφατη φωτογραφία από το Χάρκοβο της Ουκρανίας δείχνει Ρώσους να υψώνουν τη ρωσική σημαία στα κυβερνητικά γραφεία της περιφέρειας του Χαρκόβου / Συμπέρασμα έρευνας: Πρόκειται για στιγμιότυπο που απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός του Reuters στο Χάρκοβο το 2014. Σε αυτήν απεικονίζεται φιλορώσος ακτιβιστής να υψώνει τη ρωσική σημαία μετά από συγκρούσεις με υποστηρικτές της ουκρανικής κυβέρνησης.
- Η εικόνα με τους πιστούς Ουκρανούς που προσεύχονται δεν είναι πρόσφατη /Ισχυρισμός: Φωτογραφία απεικονίζει πιστούς στην Ουκρανία να γονατίζουν στο χιόνι και να προσεύχονται μετά την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων σε ουκρανικά εδάφη τον Φεβρουάριο του 2022 / Συμπέρασμα έρευνας: Η υπό εξέταση φωτογραφία κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από τον Σεπτέμβριο του 2019. Δεν αποτελεί στιγμιότυπο από τα όσα διαδραματίστηκαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
- Αυτή η φωτογραφία ΔΕΝ δείχνει την πτώση Ρώσων αλεξιπτωτιστών στο Κίεβο /Ισχυρισμός: Φωτογραφία δείχνει την πτώση Ρώσων αλεξιπτωτιστών στο Κίεβο / Συμπέρασμα έρευνας: Στην πραγματικότητα οι φωτεινές κουκίδες που βλέπουμε στην επίμαχη φωτογραφία οφείλονται σε αντανάκλαση από πηγές φωτός που υπάρχουν στο πεδίο λήψης της φωτογραφίας.
- Όχι, αυτά δεν είναι αεροσκάφη της Ρωσικής αεροπορίας στον ουρανό της Ουκρανίας /Ισχυρισμός: Φωτογραφίες και βίντεο δείχνουν αεροσκάφη της ρωσικής αεροπορίας να σκεπάζουν τον ουρανό της Ουκρανίας / Συμπέρασμα έρευνας: Οι συγκεκριμένες φωτογραφίες και το βίντεο προέρχονται από πρόβα παρέλασης της ρωσικής αεροπορίας τον Μάιο του 2020 στη Ρωσία.
- Βίντεο από γυρίσματα ταινίας παρουσιάζεται ως σκηνοθετημένη επίθεση στην Ουκρανία /Ισχυρισμός: Βίντεο δείχνει πώς σκηνοθετούνται ψεύτικα πλάνα επιθέσεων στην Ουκρανία / Συμπέρασμα έρευνας: Στην πραγματικότητα πρόκειται για βίντεο του 2013 που δείχνει γυρίσματα ταινίας επιστημονικής φαντασίας στην πόλη Birmingham της Αγγλίας.
- Βίντεο από τηλεοπτικό ρεπορτάζ παρουσιάζεται σαν απάτη με δήθεν νεκρούς στην Ουκρανία / Ισχυρισμός: Βίντεο από αυστριακό τηλεοπτικό σταθμό αποκαλύπτει απάτη με νεκρούς λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, καθώς φαίνεται την ώρα του ρεπορτάζ να «ανασταίνεται» ένας δήθεν νεκρός που βρισκόταν τυλιγμένος σε σάκο / Συμπέρασμα έρευνας: Τα άτομα που είναι ξαπλωμένα στο έδαφος στο επίμαχο βίντεο είναι διαδηλωτές κατά της τρέχουσας κλιματικής πολιτικής στην Αυστρία στις αρχές Φεβρουαρίου 2022, δηλαδή πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που ξεκίνησε στα τέλη του ίδιου μήνα. Οι διαδηλωτές παρουσιάζουν συμβολικά τους θανάτους τους οποίους προκαλεί ή δεν αποτρέπει, κατά τη γνώμη τους, η τρέχουσα κλιματική πολιτική. Στο ρεπορτάζ του OE24 TV, ούτε ο ανταποκριτής του τηλεοπτικού σταθμού, ούτε ο ίδιος ο αυστριακός σταθμός, παρουσίασαν τους ανθρώπους που ήταν ξαπλωμένοι ως πραγματικούς νεκρούς λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
-
Αυτές οι φωτογραφίες προέρχονται από βομβαρδισμένα κτίρια στην Ουκρανία και όχι από έκρηξη φυσικού αερίου στη Ρωσία / Ισχυρισμός: Φωτογραφίες από βομβαρδισμό κτιρίου στην Ουκρανία προέρχονται από έκρηξη φυσικού αερίου στη ρωσική πόλη Magnitogorsk το 2018, ενώ η ίδια γυναίκα εμφανίζεται και στα δύο περιστατικά / Συμπέρασμα έρευνας: Οι φωτογραφίες προέρχονται από βομβαρδισμό στην πόλη Chuguyev της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Η φωτογραφία της τραυματισμένης γυναίκας τοποθετείται χρονικά μετά τον βομβαρδισμό, σύμφωνα με βίντεο από συνέντευξή της στο AFP, ενώ η ίδια δεν εμφανίζεται σε καμία φωτογραφία σχετικά με την κατάρρευση του κτιρίου το 2018. Τα κτίρια που επλήγησαν από τον βομβαρδισμό διαφέρουν σημαντικά από το κτίριο που κατέρρευσε το 2018, ενώ στις πρόσφατες φωτογραφίες και βίντεο φαίνονται αστυνομικοί με διακριτικά της ουκρανικής αστυνομίας και όχι της ρωσικής.
