Όντας εθεμελιώνανε οι Αρχάγγελοι την Πόλη,
αγγέλοι την εχτίζανε κι Αγγέλοι κουβαλάνε,
απ’ τ’ Άγιον Όρος το νερό κι απ’ την Αθήνα χώμα,
κι από τα Ιεροσόλυμα, πέτρες και κιραμίδια.
Στις 11 Μαΐου τιμάται από την απανταχού Ορθοδοξία το Γενέθλιον της Κωνσταντινούπολης, ως ανάμνηση των εγκαινίων της «Θεοφυλάκτου και Θεομεγαλύντου Κωνσταντινουπόλεως, εξαιρέτως ανακειμένης την προστασία της Παναχράντου και Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας και παρ΄ Αυτής διασωζομένης». Της Βασιλεύουσας, που παρά τις περιπέτειες αιώνων διατηρεί σε κάποιες γωνιές της χρώματα Ελληνισμού και Ορθοδοξίας.
Είναι γνωστό πως όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος Χριστιανός Αυτοκράτορας, επέλεξε την πόλη του Βυζαντίου ως νέα πρωτεύουσα, έκτισε σε αυτή πολύ μεγαλύτερη πόλη, ονομάζοντάς την Κωνσταντινούπολη. Όταν τελείωσε την περιτείχιση και καθόρισε τους χώρους των δημοσίων κτιρίων και εκκλησιών, αφιέρωσε την πόλη στην Θεοτόκο.
Ο Αυτοκράτορας, θέλοντας να ευχαριστήσει τον Θεό που τον αξίωσε σ΄ αυτό το έργο, στις 11 Μαΐου του 330 τέλεσε λιτανεία με προεξάρχοντα τον τότε επίσκοπο Αλέξανδρο και με την πάνδημη συμμετοχή του λαού. Ακολούθησαν επίσημες τελετές και αγώνες, και ο λαός έφθασε στον Φόρο, όπου εκεί έστησε τον ανδριάντα του Αυτοκράτορα. Στο βάθρο του ανδριάντα τοποθέτησαν δώδεκα καλάθια εντός των οποίων υπήρχαν τεμάχια άρτου από αρτοκλασία.
Από τον 5ο έως και τις αρχές του 13ου αιώνα, η Κωνσταντινούπολη ήταν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη πόλη στην Ευρώπη και αποτέλεσε μια από τις κύριες έδρες του Χριστιανισμού ως η βάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και ως το σημείο όπου κατά την παράδοση φυλάσσονταν πολλά σημαντικά ιερά κειμήλια του χριστιανισμού όπως το Ακάνθινο Στεφάνι και ο Τίμιος Σταυρός.
Έκτοτε καθιέρωσε η Εκκλησία να εορτάζει κατ΄ έτος την ημέρα αυτή την ανάμνηση εκείνης της εορτής.
Στις 12 Μαΐου του 2010, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ευρισκόμενος στην Κοινότητα Ποτηρά Αντιφωνητού όπου χοροστάτησε κατά τη Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, αναφερόμενος στην επέτειο των εγκαινίων της Κωνσταντινουπόλεως, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Χθες 11 Μαΐου ήταν τα εγκαίνια, η γενέθλια ημέρα της Κωνσταντινουπόλεως. Η Πόλις μας αυτή, η μεγαλόπολις, η ιστορική, η όμορφη πόλις των πατέρων μας, έχει και αυτή, όπως ο καθένας μας, τα γενέθλιά της. Την εγκαινίασε ο Μέγας Κωνσταντίνος το 330 μ.Χ. και συνεχίζει να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες πόλεις του κόσμου ολοκλήρου. Έχει μία μεγάλη και ανεξάντλητη ιστορία, ιδιαιτέρως από πλευράς του ιδικού μας Γένους, από πλευράς της Χριστιανοσύνης. Αυτή η Πόλις, με τα μνημεία, με τις μνήμες, με τόσα μέγιστα γεγονότα της Εκκλησιαστικής μας ιστορίας τα οποία συνετελέσθησαν εδώ, εόρτασε λοιπόν χθες τα γενέθλιά της και εμείς είμαστε ευτυχείς που μας αξίωσε ο Θεός να ζούμε και να εκπληρώνουμε την Οικουμενική αποστολή του Πατριαρχείου μας από αυτήν την Πόλη, εις την οποίαν το Πατριαρχείο εδρεύει από της ιδρύσεώς του, περίπου επί 1.700 χρόνια».
ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ
Απολυτίκιο (ήχος δ΄)
Της Θεοτόκου η πόλις,
τη Θεοτόκω προσφόρως την εαυτής ανατίθεται σύστασιν,
εν αυτή γαρ εστήρικται διαμένειν,
και δι΄ αυτής περισώζεται και κραταιούται,
βοώσα προς αυτήν,
Χαίρε η ελπίς πάντων των περάτων της γης.
Κοντάκιο (ήχος β΄)
Ως περιούσιος κλήρος η Πόλις σου,
προσανατίθεται Κόρη τη σκέπη σου,
ην σκέποις αμάχω ισχύς σου,
σοι αφορώσαν Παρθένε και κράζουσαν,
Συ ει του λαού Σου ασφάλεια.
Μεγαλυνάριο
Πόλις η περίοπτος του Χριστού,
Κεχαριτωμένη, παντευλόγητε Μαριάμ,
ην περ έσχες πόλιν ως σχοίνισμα και κλήρον,
φυλάττεις τε και σώζοις τη προμηθεία σου.
Πηγές: wikipedia, ekklisiaonline.gr, orthodoxianewsagency.gr
