Τα “κερκέλια” επέστρεψαν για τα καλά στο Θρυλόριο Κομοτηνής

«Βάι βάι το βαΐ / τρώγω οψάρι και χαμψί

και τ’ απάν’ την Κερεκή / τρώγω το παχύ τ’ αρνί.

Θεία θεία να το κερκέλ’ / και δόσ’ με το κόκκινο τ’ ωβό»…

Για άλλη μια χρονιά φέτος, τα παιδιά του Πολιτιστικού Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς», έψαλλαν τα κάλαντα των Βαΐων.

Το «Βάι βάι το βαΐ…..» ήχησε από τα παιδικά στόματα θυμίζοντας σε όλους ότι έρχεται η Λαμπρή. Τα καλαθάκια στολίστηκαν με τα βάγια από την εκκλησία, και φυσικά ετοιμάστηκαν οι αυτοσχέδιες κατασκευές από ξύλο ή σύρμα για να περαστούν τα «κερκέλια».

Πολύ παλιά, πριν αναβιώσει ο Σύλλογος το έθιμο και το επαναφέρει στη ζωή του Θρυλορίου, όλο και λιγότερο έφτιαχναν «κερκέλια» οι νοικοκυρές, γιατί έλειπε το κίνητρο, που δεν ήταν άλλο από τα κάλαντα των Βαΐων που θα έψαλλαν τα παιδιά.

Φέτος, με χαρά διαπιστώθηκε, από τα «κερκέλια» που μάζεψαν τα παιδιά, ότι το Σάββατο του Λαζάρου οι περισσότερες νοικοκυρές του χωριού και μάλιστα οι νεότερες, έψησαν «κερκέλια»!

Τι είναι όμως τα «κερκέλια»; Είναι τα παραδοσιακά ποντιακά κουλούρια που οι πόντιες νοικοκυρές τα ετοιμάζουν μόνο την ημέρα αυτή για να τα δώσουν στα παιδιά που θα ψάλλουν την Κυριακή των Βαΐων.

Η έρευνα του συλλόγου στο χωριό, από τις μεγάλες σε ηλικία γυναίκες, κατέγραψε δύο εκδοχές:

Σύμφωνα με την πρώτη, ο Λάζαρος, επειδή ήταν φτωχός, ζητιάνεψε αλεύρι το οποίο ανακάτεψε με νερό και έκανε ζυμάρι. Έψησε αυτό το ζυμάρι και έφτιαξε κερκέλια, τα οποία μοίρασε στους φτωχούς. Γι’ αυτό και τα κερκέλια γίνονται από το ζυμάρι του ψωμιού, με αλεύρι και νερό μόνο.

Σύμφωνα με τη δεύτερη, όταν ο Χριστός ανάστησε τον φτωχό Λάζαρο, αυτός πείνασε. Ζήτησε να φάει κάτι, και το πρώτο πράγμα που του έδωσαν ήταν ένα κερκέλι. Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε τέτοια μέρα οι πόντιες γυναίκες κάνουν κερκέλια.

Η συνταγή είναι απλή. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το ζυμάρι από αλεύρι, νερό, αλάτι και προζύμι, και το σκεπάζουν καλά για να φουσκώσει. Αφού φουσκώσει, με επιδέξιες κινήσεις φτιάχνουν ένα κουλούρι στρογγυλό, αφήνοντας ένα κενό στο κέντρο. Έτσι πλάθουν τα κερκέλια τα οποία πρέπει να ψηθούν στον φούρνο που  έχει κάψει. Τον καθαρίζουν καλά με την «καταμάγια», φέρνοντας τα κάρβουνα και τις στάχτες στην πόρτα του φούρνου. Αφήνουν όμως λίγα κάρβουνα σε μια άκρη του ώστε τα κερκέλια να πάρουν «χρα», δηλαδή να κοκκινίσουν. Με την «πιρίφτε» βάζουν τα κερκέλια στον φούρνο, πάνω στην πλάκα. Δεν αργούν να ψηθούν. Μόλις κοκκινίσουν τα βγάζουν και τα σκεπάζουν για να διατηρηθούν μαλακά. Σήμερα που οι παραδοσιακοί φούρνοι έχουν αντικατασταθεί από τους ηλεκτρικούς, τα κερκέλια ψήνονται κυρίως σε αυτούς. Καλή προσπάθεια, αν και πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν μπορούν να φτάσουν σε νοστιμιά τους παλιούς φούρνους.

Εκτός από «κερκέλια», τα καλάθια των παιδιών γέμισαν με αυγά, πολύτιμα για τις πασχαλινές συνταγές αλλά κυρίως για τις «αυγομαχίες», καραμέλες όλων των λογιών, λουκουμάκια, σοκολατένιες λιχουδιές, αλλά και χρήματα, όχι βέβαια πολλά αλλά αρκετά για ένα χαρτζιλίκι για τα παιδιά. Το μόνο που δεν έδωσαν οι νοικοκυρές στα παιδιά, είναι «τσούγκουρα», δηλαδή σπυριά από βρασμένα καλαμπόκια, κάτι που συνηθίζονταν παλιά όταν δεν υπήρχε η αφθονία σε λιχουδιές όπως σήμερα…

«Το βέβαιο είναι ότι τόσο ο κόσμος του Θρυλορίου όσο και τα παιδιά ευχαριστήθηκαν με το έθιμο και όλοι μας στον Σύλλογο αισθανόμαστε ικανοποιημένοι και περήφανοι που το έθιμο επανήλθε για τα καλά στη ζωή του χωριού σαν να μη σταμάτησε ούτε μια μέρα, γεγονός που μας κάνει αισιόδοξους για το μέλλον του», σημειώνει η Πρόεδρος του συλλόγου κ. Χρύσα Μαυρίδου.