-Το Μήνυμα της Κυριακής: «Το νόημα της μετάνοιας» – Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας & Κομοτηνής.
H Γέννηση του Χριστού που πριν από λίγες μέρες γιόρτασε η Εκκλησία μας, αποτελεί την ανατολή του ηλίου της δικαιοσύνης και σημαίνει την απαρχή υπαρξιακού και σωστικού διαλόγου με τον άνθρωπο που θέλει να ξεφύγει από το σκοτάδι του μίσους και της καταστροφής, και να αντικρύσει το φως της Θείας αγάπης.
Μετά τη λυτρωτική αυτή ενέργεια του Θεού μέσα στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους, προβάλλει ασφαλώς κάποιο χρέος για τον Άνθρωπο. Ποιό είναι το χρέος αυτό, μας το διακηρύττει ο Χριστός στα πρώτα λόγια που πρόφερε όταν άρχισε το κηρυκτικό και λυτρωτικό έργο του ανάμεσα στους ανθρώπους, και που το συνοψίζει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στην ακόλουθη φράση της σημερινής ευαγγελικής περικοπής: «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών».
Τι είναι όμως η μετάνοια έτσι όπως τη διακηρύττει ο Ιησούς; Είναι απλώς η αλλαγή σκέψεων, ή η αλλαγή τρόπου ζωής; Είναι ο αυτοέλεγχος και η αυτοκριτική όπως τη σύστησαν πολλοί αρχαίοι φιλόσοφοι; Η μετάνοια για τον Χριστό είναι κάτι πολύ περισσότερο από όλα αυτά. Ο φόβος του θανάτου δημιούργησε μέσα στον άνθρωπο την επιθυμία για διασφάλιση του εγώ του, τη δίψα για ζωή και για επιτυχία. Όλα αυτά ευνόησαν τον ανθρωποκεντρισμό του προχριστιανικού κόσμου. Η μετάνοια σημαίνει απάρνηση του εγώ με όλους τους μηχανισμούς που δημιούργησε για να κρατηθεί στη ζωή και να αποφύγει τη σκέψη του θανάτου, σημαίνει επιστροφή στον Θεό. Η αυτοκριτική είναι το πρώτο σκαλοπάτι. Στόχος τελικός είναι η επιστροφή στον Θεό και στην εναρμόνιση της ζωής μας με το Θείο θέλημά Του έτσι όπως μας αποκαλύφθηκε μέσα στην ιστορία δια του Ιησού Χριστού. Αποτέλεσμα, η αλλαγή του τρόπου ζωής, η αλλαγή πορείας, που θα έχει κατεύθυνση και κέντρο, όχι το εγώ αλλά τον Θεό.
Στο πρώτο κήρυγμα του Χριστού, η ανάγκη της μετανοίας προσδιορίζεται και από κάποια άλλη πραγματικότητα: από το γεγονός οτι «ήγγικεν η βασιλεία του Θεού». Οι άνθρωποι προτρέπονται και καλούνται να μετανοήσουν, όχι για να έλθει η βασιλεία του Θεού, αλλά γιατί ήδη ήλθε. Η βασιλεία του Θεού δεν προδιορίζεται χρονικά ή τοπικά, είναι μια νέα δυνατότητα για τον άνθρωπο, ένας νέος τρόπος ζωής, που κυριαρχείται όχι από το μίσος αλλά από την αγάπη, όχι από τον φόβο του θανάτου αλλά από την ελπίδα της αναστάσεως.
Τη βασιλεία αυτή τη γεύεται ο άνθρωπος όταν αφήσει τον εαυτό του να νιώσει τη χάρη του Θεού μέσα στα Μυστήρια της Εκκλησίας, επαναλαμβάνοντας πάντοτε το αίτημα της Κυριακής προσευχής: «Ελθέτω η βασιλεία Σου».
Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της Κυριακής μετά τα Φώτα (Ματθ. δ΄ 12-17)
Τῷ καιρῷ εκείνω, ἀκούσας ὁ Ἰησοῦς ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη, ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ, ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς. Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Απόδοση στη νεοελληνική
Τον καιρό εκείνο, όταν ὁ Ἰησοῦς ἄκουσε ὅτι ὁ Ἰωάννης συνελήφθη, ἔφυγε εἰς τὴν Γαλιλαίαν. Ἄφησε τὴν Ναζαρὲτ καὶ ἦλθε νὰ κατοικήσῃ εἰς τὴν Καπερναούμ, ἡ ὁποία ἦτο κοντὰ εἰς τὴν λίμνην εἰς τὰ σύνορα Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ, διὰ νὰ ἐκπληρωθῇ ἐκεῖνο, ποὺ ἐλέχθη διὰ τοῦ Ἡσαΐα τοῦ προφήτου· Ἡ χώρα τοῦ Ζαβουλὼν καὶ ἡ χώρα τοῦ Νεφθαλείμ, ἡ ὁποία ἐκτείνεται κοντὰ εἰς τὴν θάλασσαν, ἡ γῆ πέραν ἀπὸ τὸν Ἰορδάνην, ἡ Γαλιλαία τῶν ἐθνικῶν, ὁ λαός, ποὺ κάθεται εἰς τὸ σκοτάδι, εἶδε μεγάλο φῶς καὶ εἰς ἐκείνους ποὺ κάθονται εἰς τὴν χώραν καὶ τὴν σκιὰν τοῦ θανάτου, ἀνέτειλε γι’ αὐτοὺς φῶς. Ἀπὸ τότε ἄρχισε ὁ Ἰησοῦς νὰ κηρύττῃ καὶ νὰ λέγῃ· Μετανοεῖτε· διότι ἐπλησίασε ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
