ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 37η
ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2016
«Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου – Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου» (Ἰω. ιθ´ 26-27)
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ παιδιὰ μου·
Ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μᾶς παρέδωσε τὸν σήμερα ἑρμηνευόμενο στὴν ἀγάπη σας λόγο τοῦ Κυρίου μας, μὲ τὸν ὁποῖον ἀπευθύνεται στὴν Παναγία Μητέρα Του καὶ στὸν ἴδιο: «Ἰησοῦς οὖν ἰδὼν τὴν μητέρα καὶ τὸν μαθητὴν παρεστῶτα ὃν ἠγάπα, λέγει τῇ μητρί αὐτοῦ· Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου. Εἶτα λέγει τῷ μαθητῇ ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου. Καὶ ἀπ᾽ ἐκείνης τῆς ὥρας ἔλαβεν ὁ μαθητὴς αὐτὴν εἰς τὰ ἴδια».1
Ὁ Χριστὸς μέσα στὸν ἀφόρητο πόνο τοῦ προσωπικοῦ σταυρικοῦ Πάθους γνώριζε ὅτι ἐκπληρωνόταν -μεταξὺ ἄλλων- καὶ ἡ προφητεία τοῦ Θεοδόχου Συμεὼν πρὸς τὴν Παναγία:«Σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ρομφαία, ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί». Μὲ ῥομφαία, δηλαδὴ μὲ κοφτερὸ ξίφος, παρομοίασε ὁ ἅγιος Συμεὼν τὸν «ὀξὺ πόνο ποὺ διαπέρασε τὴν καρδία τῆς Θεομήτορος, ὅταν ὁ Υἱός της καρφώθηκε στὸν Σταυρό»2.
Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερος κατ’ ἄνθρωπον πόνος ἀπὸ ἐκεῖνον τῆς μάνας ποὺ χάνει τὸ παιδὶ της. Σὲ αὐτὸν μετέχει καὶ ἡ Παναγία. «Διότι ἂν καὶ ἦταν ἀκατάβλητη καὶ ἀνώτερη ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ὅμως τὸ φίλτρο τοῦ ἀγαπημένου καὶ τὸ ὑπερβολικὸ τῶν ἀσεβημάτων, … ἔγιναν αἰτία τῆς ἀνυπόφορης λύπης Της … πῶς ὑπέφερε βλέποντας νὰ Τὸν περιφέρουν σὰν κακοῦργο; Μὲ τί καρδία νὰ βαστάξη βλέποντας τὴ μιὰ φορὰ νὰ κατακρίνεται δημόσια καὶ νὰ μαστιγώνεται … καὶ τὴν ἄλλη νὰ πάσχη τὰ μύρια ἄτοπα καὶ νὰ ἐμπαίζεται; πῶς τὸ ζωοποιὸ ἐκεῖνο πρόσωπο καταδεχόταν τοὺς βεβήλους ἐμπτυσμοὺς τῶν ἀσεβῶν!».3
Μὲ τὸν προνοητικὸ λόγο Toυ ὅμως ὁ Χριστὸς εἶναι σὰν νὰ λέγη στὴν Μητέρα Toυ: «Τώρα, ποὺ ἔχεις τὸν ἐπιστήθιο φίλο μου, πάψε νὰ λυπᾶσαι … Ἔχεις τὸν ἠγαπημένο Μαθητή, ὁ ὁποῖος θὰ ἀναπληρώση σὲ σένα ὅλα τὰ τῶν υἱῶν»4. Αὐτὸς θὰ σὲ τιμήσει μὲ τὴν ἀγάπη του, θὰ σὲ φροντίσει στὰ δύσκολα χρόνια τοῦ γήρατος, θὰ ἀναπληρώσει τὸ ἀναπόδραστο κενὸ τοῦ πρόσκαιρου φυσικοῦ χωρισμοῦ μας.
Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, μετὰ τὸ γεγονὸς αὐτό, «δὲν εἶναι μόνον ἀγαπημένος παρθένος, ἀλλὰ καὶ τῆς Παρθένου υἱός, δηλαδὴ ὅ,τι εἶναι ὁ Χριστὸς κατὰ φύσιν γιὰ τὴν Μητροπάρθενο καὶ Θεομήτορα ἔγινε αὐτὸς κατὰ χάριν». 5
Ἐδῶ συμπυκνώνεται καὶ τὸ σημαντικὸ περιεχόμενο τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου γιὰ σύνολη τὴν ἀνθρωπότητα. Γιὰ τὸν ἄνθρωπο κάθε ἐποχῆς. Γιὰ ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἀναλαμβάνει ὑπακούοντας στὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀγαπητικὴ φροντίδα τοῦ πλησίον. Ὄχι μόνον τοῦ κατὰ φυσικὴ συγγένεια πατέρα, μητέρας ἤ ἀδελφοῦ ἀλλὰ κυρίως τοῦ κατὰ πνευματικὴ συγγένεια συν-ἀδελφοῦ. Τοῦ περιφρονεμένου, τοῦ ξένου, τοῦ πρόσφυγα, τοῦ ἀσθενοῦς, τοῦ ἀλλόδοξου καὶ τοῦ κοινωνικὰ στιγματισμένου. Θυμηθεῖτε, ὅτι αὐτοὺς περιέθαλψε, ἐθεράπευσε καὶ θεώρησε ἀδελφοὺς κατὰ τὴν ἐπίγεια δράση Του ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς.
Ἀδελφοὶ μου·
Ἀκούγοντας σήμερα τὸν ἀγαπητικὸ λόγο τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἄς ἀναλογιστοῦμε μὲ εἰλικρίνεια κατὰ πόσον ἔχουμε ἐμεῖς ἀνταποκριθεῖ στὴν «καινὴ ἐντολή» τῆς ἀγάπης. Τῆς θυσιαστικῆς καὶ ἀπροϋπόθετης ἀγάπης. Τῆς ἀγάπης ποὺ ἐπειδὴ σταυρώνεται, μπορεῖ νὰ ἀξιώνεται τελικῶς καὶ τὴν ποθούμενη Ἀνάσταση. Καὶ ὁποιοδήποτε προσωπικὸ ἔλλειμμα διαπιστώσουμε ἄς μὴν ἀπογοητευτοῦμε. Ὑπάρχει πάντοτε εὐκαιρία ἀναπλήρωσης, μετάνοιας, διόρθωσης καὶ παραλαβῆς «εἰς τὰ ἴδια». Καὶ τοῦτο ἐπειδὴ ὑφίσταται διαρκῶς ἡ πρόσκληση τοῦ Ἰησοῦ πρὸς τὸν καθένα μας: «Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου».
Καλὴ δύναμη στὴν πορεία ἀπὸ καὶ διὰ τοῦ Σταυροῦ πρὸς τὴν Ἀνάσταση.
Διάπειρος πρός τόν Σταυρωθέντα Κύριον εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
1 * (Ἰω. ιθ´ 26-27).
2 * (Λουκ. β´ 35 – Ζιγαβηνός, Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν, PG 129, 893D).
3 * (Ἅγ. Γεώργιος Νικομηδείας, Λόγος εἰς τὸ Εἱστήκεισαν παρὰ τῷ Σταυρῷ τοῦ Ἰησοῦ ἡ μήτηρ αὐτοῦ, P.G. 100, 1464BC – 1465CD).
4* (ἔνθ. ἀν., P.G. 100, 1473D-1476D).
5 * (Ὁμιλία 44, Σοφοκλέους τοῦ ἐξ Οἰκονόμων, Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου ἀρχιεπισκόπου Θεσ/νίκης τοῦ Παλαμᾶ, ὁμιλίαι κβ´, Ἀθήνα 1861, σελ. 32).
