– Συνέντευξη Τύπου έδωσε ο Βουλευτής Ροδόπης κ. Ιλχάν Αχμέτ, μετά από την απάντηση της Κομισιόν στο Ερώτημά του για τις δυνατότητες στήριξης των καπνοκαλλιεργητών.
– Αναμένεται η στάση της Κυβέρνησης, που τον Ιανουάριο ήταν αρνητική.
«Το σύστημα των ποσοστώσεων παραγωγής για τον καπνό καταργήθηκε το 2004, και οι περισσότερες άμεσες ενισχύσεις της Ε.Ε. χορηγούνται χωρίς καμία σύνδεση με συγκεκριμένο είδος ή όγκο παραγωγής. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της Ε.Ε., οι εκτάσεις που προορίζονται για οποιοδήποτε είδος παραγωγής, μπορεί να είναι επιλέξιμες για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης που καθορίζεται στον τίτλο III του κανονισμού (EΕ) αριθ. 1307/2013, υπό τον όρο ότι ο γεωργός ενεργοποιεί τα δικαιώματα ενίσχυσης και συμμορφώνεται με τον ορισμό των «επιλέξιμων εκταρίων» – άρθρο 32 παράγραφος 2 στοιχείο α΄ του εν λόγω κανονισμού. Τα κράτη-μέλη μπορούν να αποφασίσουν να χορηγήσουν πρόσθετη ενίσχυση στους γεωργούς των οποίων οι εκμεταλλεύσεις βρίσκονται σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα που ορίζονται στο κεφάλαιο IV – άρθρα 48 και 49 του εν λόγω κανονισμού. Τέλος, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 για την αγροτική ανάπτυξη επιτρέπει επίσης στα κράτη-μέλη να χορηγούν ενισχύσεις σε περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα».
Αυτά αναφέρει ρητά, ο Κοινοτικός Επίτροπος Γεωργίας κ. Phil Hogan, απαντώντας για λογαριασμό της Κομισιόν στη σχετική Ερώτηση που είχε καταθέσει διά του Ευρωβουλευτή του Ποταμιού κ. Μίλτου Κύρκου, ο Βουλευτής Ροδόπης κ. Ιλχάν Αχμέτ.
Συγκεκριμένα, το κείμενο της Ερώτησης του κ. Ιλχάν Αχμέτ, είχε ως εξής: «Ο αποκλεισμός του καπνού από τα προϊόντα που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις, επιφέρει σημαντικές συνέπειες στην κοινωνική ισορροπία και ευημερία εκτεταμένων περιοχών της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Πρόκειται μάλιστα για την πτωχότερη περιοχή της ελληνικής επικράτειας, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της οποίας βιοπορίζεται αποκλειστικά από την καλλιέργεια του καπνού (Μπασμά), μολονότι ένα άλλο τμήμα αυτών έχει οδηγηθεί σε άλλες καλλιέργειες. Με βάση τα παραπάνω ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: α) Υπάρχουν περιθώρια για την ενίσχυση των παραγωγών ανεξαρτήτως του παραγόμενου προϊόντος και εφόσον πληρούνται οι όροι περιβαλλοντικής προστασίας και ολοκληρωμένης διαχείρισης; β) Είναι δυνατή και σύμφωνη με τις προβλέψεις της νέας ΚΑΠ η απορρόφηση πόρων από ορεινές και μειονεκτικές περιοχές που παράγουν καπνό, όπως η Θράκη, μέσω της διαδικασίας που επιτρέπει σε κάθε μέλος να επιδοτήσει περιοχές της επικράτειάς της από τους αδιάθετους πόρους εφόσον κριθεί ότι επλήγησαν λόγω ανισοκατανομής;».
Ανάλογη Ερώτηση ο κ. Ιλχάν Αχμέτ είχε καταθέσει τον Ιανουάριο και στην Ελληνική Κυβέρνηση, απευθυνόμενος στον υφυπουργό αγροτικής ανάπτυξης κ. Μάρκο Μπόλαρη: «ΠΡΟΣ: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. ΘΕΜΑ: Ενίσχυση Καπνοπαραγωγών από τον Β΄ Πυλώνα της νέας ΚΑΠ 2015-2020. Κύριε υπουργέ. Με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2015-2020, στο προϊόν του καπνού πλέον δεν θα χορηγηθούν συνδεδεμένες ενισχύσεις διότι δεν εντάχθηκε αυτό στο άρθρο 38 όπου περιλαμβάνονται τα προϊόντα που θα λαμβάνουν συνδεδεμένες ενισχύσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο στο νομό Ροδόπης, περίπου 6.800 οικογένειες ζούνε αποκλειστικά από την καλλιέργεια του καπνού, διότι αυτή αποτελεί μονοκαλλιέργεια. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι καμία πολιτική ηγεσία μέχρι σήμερα δεν έχει προνοήσει για την διαμόρφωση εναλλακτικών καλλιεργειών που θα αποτελούσαν μια νέα προοπτική τόνωσης του αγροτικού εισοδήματος της συγκεκριμένης περιοχής. Αν δεν επιδοτηθεί ο καπνός που καλλιεργείται, ως επί το πλείστον, σε εδάφη άγονα και ξερικά, δεν θα πρόκειται περί αφανισμού απλά μιας καλλιέργειας αλλά μιας κοινωνικής ομάδας, με ό,τι συνέπειες μπορεί να επιφέρει το γεγονός αυτό στην κοινωνική ισορροπία και την ευημερία της περιοχής μου. Στην τελική διαπραγμάτευση για τη νέα ΚΑΠ, που θα ισχύσει στη νέα προγραμματική περίοδο 2015-2020, προβλέφθηκε για πρώτη φορά μετά το 2008, το μέτρο της χορήγησης συνδεδεμένων ενισχύσεων, σε ποσοστό από 5% μέχρι 15% του συνόλου των κοινοτικών επιδοτήσεων, σε προϊόντα που λόγω της μεγάλης κοινωνικοοικονομικής τους σημασίας για τις περιφέρειες όπου καλλιεργούνται, χρήζουν μιας συμπληρωματικής ενίσχυσης για να παραμείνουν βιώσιμες και να αποφευχθεί η εγκατάλειψη τους. Δυστυχώς, στο άρθρο 38 για τις άμεσες ενισχύσεις, από τον κατάλογο των επιλέξιμων προς ενίσχυση προϊόντων, αποκλείστηκε ο καπνός αναιτιολόγητα και παρά την αντίθεση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με δεδομένο ότι ο καπνός είναι προϊόν προστατευόμενο από την Συνθήκη της Ε.Ε. (Παράρτημα 1), η αυθαίρετη εξαίρεση του από ένα μέτρο αγροτικής πολιτικής, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για παρόμοιες εξαιρέσεις του προϊόντος και των καλλιεργητών και από άλλες πολιτικές στο μέλλον. Παράλληλα, ο καπνός αποτελεί ένα εξαγωγικό προϊόν που συμβάλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας και ειδικά ο Μπασμάς που καλλιεργείται στην Θράκη, μια ποικιλία που χρησιμοποιείται στα χαρμάνια των τσιγάρων από τις μεγαλύτερες εταιρίες παγκοσμίως, όπως συνέβη και πρόσφατα με την εμπορική συμφωνία που κλείστηκε με την PHILIP MORRIS. Πρόταση της Κοινοπραξίας Καπνοπαραγωγών Έβρου-Ροδόπης είναι να διατεθεί από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Β΄ Πυλώνα της νέας ΚΑΠ για την Ελλάδα που ανέρχονται στα 2,2 δις ευρώ, ποσό 3 ευρώ ανά κιλό για την ενίσχυση της τιμής του καπνού έτσι ώστε η καλλιέργεια του να συνεχίσει να αποτελεί μια βιώσιμη και επικερδή επιλογή για τους αγρότες της Θράκης, για τους οποίους ο καπνός και η καλλιέργειά του, αποτελούν τρόπος ζωής και μέρος της κουλτούρας των κοινωνιών τους. Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάσθε: Α) Σκοπεύετε να ζητήσετε και να διεκδικήσετε την ένταξη του καπνού ως αγροτικού προϊόντος στον κατάλογο τον προς ενίσχυση προϊόντων της νέας ΚΑΠ, από τον οποίο αφαιρέθηκε αναιτιολόγητα και παρά την αντίθετη άποψη της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Β) Πρόκειται να εξετάσετε και να εντάξετε στην διαπραγματευτική σας ατζέντα την πρόταση της Κοινοπραξίας Καπνοπαραγωγών Έβρου-Ροδόπης για την ενίσχυση της τιμής του καπνού με επιπλέον 3 ευρώ ανά κιλό μέσα από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Β΄ Πυλώνα της νέας ΚΑΠ για την Ελλάδα τα οποία ανέρχονται σε 2,2 δις ευρώ, την στιγμή που το 15% από αυτά προορίζονται για εξαγωγικές δραστηριότητες, κάτι που αφορά στο σύνολό του το προϊόν του καπνού και ειδικότερα της ποικιλίας του Μπασμά που καλλιεργείται στην Θράκη;».
ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΠΟΛΑΡΗ – ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ: Τον Μάρτιο ο κ. Μπόλαρης στην Ερὠτηση του κ. Ιλχάν Αχμέτ έστειλε αρνητική απάντηση. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε «όσον αφορά την πρόταση της Κοινοπραξίας Καπνοπαραγωγών Έβρου-Ροδόπης για ενίσχυση των καπνοπαραγωγών από τα συναλλαγματικά αποθέματα του Β Πυλώνα, θεωρείται ότι δεν θα τύχει στήριξης και αποδοχής από την Ε.Ε., αφού η φιλοσοφία του Β’ Πυλώνα είναι η χρηματοδότηση συγκεκριμένων μέτρων αγροτικής ανάπτυξης και όχι απλά η ενίσχυση του εισοδήματος των παραγωγών, ενώ είναι δεδομένη η παγκόσμια αλλά και η ευρωπαϊκή αντίδραση για τις ενισχύσεις-επιδοτήσεις στους καπνοπαραγωγούς». Ξεκαθάριζε λοιπόν ο κ. Μπόλαρης ότι δεν θα υπάρξει θετική ανταπόκριση από την Ευρώπη στο αίτημα για ενίσχυση κατά 3 ευρώ στο κιλό των καπνοπαραγωγών γιατί είναι άλλη η φιλοσοφία του Β’ Πυλώνα. Δεν ανέφερε όμως με ποιον τρόπο θα δώσει τη μάχη της η ελληνική κυβέρνηση ώστε να προωθήσει το αίτημα της Κοινοπραξίας, πριν αυτό απορριφθεί από την Ε.Ε. Επίσης, ο κ. Μπόλαρης, υπεδείκνυε στους καπνοπαραγωγούς να κάνουν καλύτερες διαπραγματεύσεις με τις μεταποιητικές επιχειρήσεις για να πετύχουν καλύτερες τιμές… Για ποιες όμως διαπραγματεύσεις μιλούσε, και με ποιες επιχειρήσεις; Για τους καπνοπαραγωγούς που δίνουν το προϊόν τους στα χωριά προς 3 έως 4 ευρώ το κιλό φοβούμενοι ότι αν το κρατήσουν στις αποθήκες τους για καλύτερη διαπραγμάτευση μπορεί να μείνει απούλητο; Για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις που αθετούν τις συμφωνίες και σέρνουν τις πληρωμές των παραγωγών μήνες πίσω, κάνοντας ακόμα δυσκολότερη την ήδη δύσκολη ζωή τους; Ανέφερε ακόμη στην απάντησή του ο κ. Μπόλαρης, ότι «η αποδέσμευση των ενισχύσεων από την παραγωγή δημιουργεί τάσεις εγκατάλειψης των χωραφιών». Ποιος ήταν όμως εκείνος που έλεγε στους καπνοπαραγωγούς, «αφήστε τα χωράφια σας αφού έτσι κι αλλιώς θα επιδοτείστε για το προϊόν που δεν παράγετε»; Δεν ήταν το πολιτικό σύστημα που όλα τα προηγούμενα χρόνια άφησε εκτεθειμένους σε μεγάλους κινδύνους τους παραγωγούς καπνού; «Είναι η ώρα να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους. Και πρωτίστως, να δοθούν οι μάχες σε όλα τα ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα ώστε η καλλιέργεια του Μπασμά να διατηρηθεί ως στοιχείο αναπόσπαστο της τοπικής οικονομίας, της παράδοσης και του πολιτισμού της Θράκης», δήλωνε τότε ο κ. Ιλχάν Αχμέτ, και υπενθύμιζε ότι σε ότι αφορά τη δυνατότητα μεταποίησης προϊόντων καπνού, ο ίδιος είναι από εκείνους που εδώ και πολλά χρόνια μιλά για την παραγωγή των πούρων της Θράκης, στα πρότυπα άλλων περιοχών της Ελλάδας, χωρίς όμως οι προτάσεις του να τύχουν προσοχής και αποδοχής από τους εμπλεκόμενους με το σύστημα παραγωγής, μεταποίησης, εμπορίας και διακίνησης του καπνού, αλλά και από τα όργανα της κεντρικής κυβέρνησης στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
ΣΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ που έδωσε σχετικά με το θέμα ο κ. Ιλχάν Αχμέτ, κατέδειξε τη σημασία της ισχυρής παρέμβασής του για το θέμα του καπνού, αναλύοντας μεταξύ άλλων το οικονομικό και κοινωνικό προφίλ της ΑΜ-Θ:
«H Περιφέρεια ΑΜ-Θ βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Ελλάδας. Έχει εξαιρετική γεωστρατηγική, οικονομική και αναπτυξιακή αξία, με μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Έχει εξωτερικά σύνορα περίπου 350 χιλιομέτρων με τη Βουλγαρία, και περίπου 200 χιλιομέτρων με την Τουρκία, με εκτεταμένες αναξιοποίητες φανταστικές παραλίες, δύο υπέροχα νησιά, τη Θάσο και τη Σαμοθράκη, χιονοδρομικό κέντρο, παρθένα δάση, 400.000 εκτάρια αγροτικής γης.
Μέχρι πριν 3-4 χρόνια, το ελληνοβουλγαρικό σύνορο ήταν κλειστό επί 65 χρόνια στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου και ταυτόχρονα βίωνε τις κατά καιρούς εντάσεις από την Ανατολή, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε κατάσταση αποκλεισμού και απομόνωσης που την κράτησε σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, έως την πρόσφατη κρίση.
Είναι η έξοδος των ανατολικών Βαλκανίων στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, μια στρατηγική λωρίδα γης που ενώνει την ανατολή με τη δύση, την Ασία με την Ευρώπη, ενώ διασχίζεται από ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο την Εγνατία οδό.
Έχει να επιδείξει υψηλή κουλτούρα, συμμετοχή στη παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό, καθώς και ισχυρή παράδοση. Παράγει περιζήτητα μεσογειακά και άλλα προϊόντα!
Είναι ο διάδρομος ενεργειακών αγωγών με δύο λιμάνια, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, πύλες ανάπτυξης προς τη Βαλκανική και την Ευρωπαϊκή ενδοχώρα, με μεγάλη προοπτική.
Δυστυχώς όμως η βαθιά κρίση στην Ελλάδα επιβράδυνε σημαντικά όλους τους τομείς της περιφερειακής οικονομίας και αποδόμησε πλήρως τη μεταποίηση. Από το 2010 και μετά χαρακτηρίζεται ως βραδυπορούσα Περιφέρεια, με χαρακτηριστικό τη διαρθρωτική αδράνεια. Στη διάρκεια της κρίσης, η Περιφέρεια ΑΜ-Θ οπισθοδρόμησε περισσότερο από τις άλλες της Ελλάδας. Το 2013 καταγράφεται σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat ως η περιφέρεια με το χαμηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ στην Ελλάδα.
Η Περιφέρεια ΑΜ-Θ καθ’ όλη την περίοδο 2000-2013 δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει το 75% του μ.ο. της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ευρισκόμενη διαχρονικά στις τελευταίες θέσεις στην κατάταξη των Περιφερειών της Ε.Ε. όσον αφορά το κατά κεφαλήν περιφερειακό ΑΕΠ, παρά τη μικρή αλλά παροδική βελτίωση το 2009 και 2010, η οποία μάλλον οφείλεται στην πτώση του μ.ο. λόγω της ένταξης κρατών με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης, παρά σε πραγματική αύξηση της παραγωγικότητας και μεγέθυνση της περιφερειακής οικονομίας.
Σύμφωνα δε με στοιχεία της Eurostat, το κ.κ. ΑΕΠ της ΠΑΜ-Θ το 2014 ανέρχονταν σε 11.200 € και ισοδυναμούσε με το 41% του μ.ο. της Ε.Ε.-28 (Ελλάδα 59 % του μ.ο. της Ε.Ε.-28), γεγονός που την κατέτασσε τελευταία Περιφέρεια στη Χώρα. Αυτό οφείλεται κυρίως στους χαμηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης της οικονομίας οι οποίοι (π.χ. κατά τη δεκαετία 2000-2009) κυμάνθηκαν από -1% έως 11%, και κατά μέσο όρο στο 5%, όταν οι αντίστοιχοι ρυθμοί για τη χώρα ήταν κατά μ.ο. 6%, για την Αττική 9% και για το Νότιο Αιγαίο και τα Ιόνια Νησιά 6%.
Παράλληλα, οι Περιφερειακές Ενότητες συμμετέχουν άνισα στη διαμόρφωση του περιφερειακού ΑΕΠ, φαινόμενο που οξύνθηκε τα τελευταία χρόνια.
Αντιθέτως, η συμμετοχή της ΑΜΘ στο πεδίο των εξαγωγών θεωρείται αρκετά σημαντική, από την άποψη ότι είναι σχεδόν ανάλογη της πληθυσμιακής βαρύτητας της Περιφέρειας και ότι συγκρίνεται με την αναμενόμενη κυριαρχία των δύο μεγαλύτερων, μητροπολιτικών Περιφερειών της χώρας. Η σημαντικότερη αγορά είναι η Τουρκία.
Επιπλέον, οι επιπτώσεις του δίδυμου οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης σε όλα τα πεδία, είναι προφανείς. Ενώ όλοι οι δείκτες κοινωνικής συνοχής παρουσίαζαν κατά την περίοδο 1999-2008 μια θετική πορεία, μετά το 2008 αυτή η τάση αντιστράφηκε απότομα και οι δείκτες τείνουν να επιστρέψουν στα επίπεδα του 1997. Το 2009, έτος έναρξης της οικονομικής ύφεσης στη χώρα, παρατηρείται σημαντική πτώση των επενδύσεων στην περιφέρεια σε όλους τους τομείς.
Στην ΠΑΜ-Θ τα διαρθρωτικά προβλήματα δεν έχουν μέχρι σήμερα αντιμετωπιστεί συστηματικά και παρά τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν οι ανισότητες επιμένουν, ενώ η φτώχεια και η ανεργία αυξάνονται, ιδιαίτερα μετά το 2008.
Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης αποτυπώνονται στην απώλεια 37.500 θέσεων εργασίας κατά την περίοδο 2009-2014 (Eurostat), με τον δευτερογενή τομέα να σημειώνει τη μεγαλύτερη μείωση (30,6%) και αύξηση του ποσοστού ανεργίας από 14,5% το 2010, σε 24,7% το 2014, με μεγαλύτερη ένταση στους νέους (50,7% το 2014). Παράλληλα, το ποσοστό απασχόλησης στην ΠΑΜ-Θ (49,8% το 2014 για τις ηλικίες 15-64), συνεχίζει να υπολείπεται τόσο του Ευρωπαϊκού μ.ο. όσο και του Εθνικού (64,8% και 49,4% αντίστοιχα), ενώ είναι ιδιαίτερα χαμηλή στους νέους (έως 24 ετών). Μάλιστα, το Δ΄ Τρίμηνο του 2015 στην ΠΑΜ-Θ καταγράφεται υψηλή ανεργία 22,7%, με μεγαλύτερη ένταση στους νέους που είναι περίπου 50,7% (2014) και έντονα κοινωνικά προβλήματα όπως μετανάστευση, φτώχεια και κλείσιμο επιχειρήσεων.
Εξαιτίας όμως της υψηλής ανεργίας, εντείνεται και το ανησυχητικό φαινόμενο διαρροής ταλέντων (brain drain), καθώς ολοένα και περισσότεροι νέοι επιστήμονες εγκαταλείπουν την ΠΑΜ-Θ αναζητώντας στο εξωτερικό ευκαιρίες για απασχόληση σε θέσεις υψηλής ποιοτικής στάθμης. Έτσι, η ΠΑΜ-Θ χάνει τεράστιους πόρους, καθώς αποστραγγίζεται από το ανθρώπινο δυναμικό που είναι απαραίτητο για την ανόρθωσή της και την έξοδο από την κρίση.
Ο πρωτογενής τομέας έχει μεγάλη σημασία για την ΠΑΜ-Θ καθώς απασχολεί ακόμη σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, ενώ συνδέεται άμεσα με τα γενικότερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της, καλύπτοντας το μεγαλύτερο ποσοστό των εκτάσεών της.
Στη συνέχεια παρατίθενται τα κυριότερα προβλήματα/ανάγκες:
- Οργανωτική αποδόμηση του Πρωτογενούς τομέα και έλλειψη συνεργατικών σχημάτων – συστάδων επιχειρήσεων ανά προϊόν ή ανά κλάδο, μέσα από τη δράση των οποίων θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής.
- Χαμηλή διασύνδεση της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής με την τοπική μεταποίηση και την έρευνα.
- Αδύναμοι συλλογικοί μηχανισμοί πιστοποίησης, διάθεσης, προώθησης προϊόντων και ενίσχυσης της εξωστρέφειας για τον τομέα και μικρή διαπραγματευτική δύναμη παραγωγών.
- Ελλειμματικότητα σε νέες καλλιέργειες.
- Χαμηλό ποσοστό αρδευόμενων γεωργικών εκτάσεων, από επιφανειακά νερά.
- Γήρανση του αγροτικού πληθυσμού και ανεπαρκής κατάρτιση γενικά. Έλλειψη δομών κατάρτισης καθώς και συμβουλευτικής υποστήριξης.
- Μικρό μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και πολύ-τεμαχισμός, στοιχεία που έχουν σημαντικά αρνητικές συνέπειες στο κόστος παραγωγής, καθώς και δυσκολίες ολοκλήρωσης αναδασμών. (έλλειψη πιστώσεων, τοπογραφήσεις, κ.λπ.).
- Δυσκολία εύρεσης αγροτικής γης για νέους αγρότες.
- Η απουσία ενός σχεδίου και πολιτικής διαχείρισης αγροτικής γης και κτηνοτροφίας, με συνακόλουθη την απουσία χωροταξικού σχεδιασμού ζωνών γεωργίας και κτηνοτροφίας, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες παραγωγικές δυνατότητες κάθε περιοχής.
- Η εξάπλωση ζωονόσων, ζωοανθρωπονόσων, καθώς και η εμφάνιση νέων εξωτικών νοσημάτων στο ζωικό κεφάλαιο τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει σε μείωση του Ζωικού Κεφαλαίου και σε αποχώρηση κτηνοτρόφων από το επάγγελμα.
Η τομεακή σύνθεση της απασχόλησης καταδεικνύει τη μεγάλη εξάρτηση της Περιφέρειας από τον πρωτογενή τομέα, στον οποίο απασχολείται το 30,6% των εργαζομένων, ενώ στο δευτερογενή τομέα το 14,7% και στον τριτογενή το 54,7%. Σε όρους απασχόλησης εμφανίζονται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων.
Το ποσοστό ανεργίας στην Περιφέρεια κινείται στο 25%, λίγο χαμηλότερο από τον εθνικό μ.ο. και σημαντικά υψηλότερο του μ.ο. Ε.Ε.-28 (10,42%.).
Ο πρωτογενής τομέας εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή απασχόλησης, με τον κλάδο της γεωργίας-κτηνοτροφίας να παραμένει ο μεγαλύτερος κλάδος -μακράν των άλλων – έτσι ώστε η περιφέρεια να μπορεί να χαρακτηριστεί ως «κυρίως αγροτική».
Τα κυριότερα προβλήματα/ανάγκες που καταγράφονται είναι:
- Χαμηλή συμμετοχή στην αγορά εργασίας και διαχρονικά υψηλή ανεργία.
- Μειωμένη απασχόληση στον δευτερογενή τομέα παραγωγής.
- Μεγάλα ποσοστά ανεργίας νέων.
- Άνιση ανάπτυξη των περιοχών και οι άνισες συνθήκες εργασίας
- Διαχρονικά μειωμένη αποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα της τοπικής αγροτικής οικονομίας και της βιομηχανίας
Στην ΠΑΜ-Θ το βασικό οικογενειακό εισόδημα σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat ανέρχεται σε 8.700€, το χαμηλότερο στην Επικράτεια, και αγγίζει το 77% του μ.ο του βασικού οικογενειακού εισοδήματος σε εθνικό επίπεδο. Στην Ε.Ε. ο μ.ο. του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος ανέρχεται σε 18.750€ γεγονός που φέρνει την Ελλάδα στο 60,26% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και την ΠΑΜ-Θ μόλις στο 46,4%.
Στόχο, αποτελεί η πρωτογενής παραγωγή της Περιφέρειας ΑΜ-Θ να παύσει να αγωνίζεται για την επιβίωσής της, μέσα από μεμονωμένες, αδόμητες, ασύνδετες προσπάθειες και να μεταβεί σε μια παραγωγή, δομημένη και δικτυωμένη οριζόντια και κάθετα, με όλες τις απαιτούμενες συνέργειες ισχυροποίησης των αξιών και του ανταγωνισμού, που να έχει την κρίσιμη μάζα για να αποκτήσει τα απαιτούμενα τεχνολογικά και μεταποιητικά εργαλεία και μέσα, να χρησιμοποιεί την καινοτομία, την έρευνα και την επιχειρηματικότητα. Να έχει θεμελιώδη ρόλο στη δόμηση και στο σχεδιασμό μια πετυχημένης Περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΕΞΗΣ:
Η ανάπτυξη των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της υπαίθρου, είναι στην ουσία μια διαδικασία περιφερειακής ανάπτυξης.
Πρέπει να μιλούμε για μια ολιστική προσέγγιση στην ανάπτυξη του αγροτικού χώρου, όπου ο πολιτισμός, το φυσικό περιβάλλον, έχουν την αξία τους, η έννοια της μεταποίησης, της βελτίωσης της ποιότητας ζωής και όλα αυτά μαζί συναρθρώνονται σε ένα πρόγραμμα. Αυτή είναι η λογική της ολοκληρωμένης ανάπτυξης.
Πρέπει να βρεθεί τρόπος να αισθανθούν οι πολίτες στην ελληνική περιφέρεια και, κυρίως, στα ορεινά και φτωχά μέρη, ότι οι πολιτικές που εκπορεύονται από την Ε.Ε. που μεταφέρονται σε τεχνικό επίπεδο, δεν είναι κάτι μακρινό από αυτούς, τους αφορά, γίνεται για αυτούς, είναι δίπλα τους.
Οι περιοχές αυτές δεν έχουν μόνο μειονεκτήματα, έχουν και πλεονεκτήματα και αυτά πρέπει την περίοδο αυτή της κρίσης, όπου οι πολίτες αισθάνονται ότι πρέπει να βρουν διέξοδο στην απασχόληση από τα αστικά κέντρα, να τονιστεί ιδιαίτερα σε αυτούς.
Όσο καλά προϊόντα και αν παράγουμε στην ελληνική ύπαιθρο, εάν αυτά δεν πάρουν επιτόπου υπεραξία, δεν μπορεί να τροφοδοτήσουν αυτό που θέλουμε όλοι, την αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη.
Επομένως, τα προγράμματα και πολιτικές προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες.
Μετά από τα παραπάνω, και επειδή:
Α) Η Περιφέρεια ΑΜ-Θ, κατέχει το θλιβερό προνόμιο να είναι η φτωχότερη της Ελλάδας αφού για το οικονομικό 2014 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχονταν σε 11.200€ και ισοδυναμούσε με το 41% του μ.ο. της ΕΕ-28 ( Ελλάδα 59 % του μ.ο. της ΕΕ-28 ) γεγονός που την κατέτασσε τελευταία Περιφέρεια στη Χώρα.
Β) Ο καπνός αποτελεί ένα εξαγωγικό προϊόν που συμβάλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας και ειδικά ο Μπασμάς που καλλιεργείται στην Θράκη, μια ποικιλία που χρησιμοποιείται στα χαρμάνια των τσιγάρων από τις μεγαλύτερες εταιρίες παγκοσμίως, όπως συνέβη και πρόσφατα με την εμπορική συμφωνία που κλείστηκε με την PHILIP MORRIS
Γ) Στο προϊόν του καπνού πλέον δεν θα χορηγηθούν συνδεδεμένες ενισχύσεις διότι δεν εντάχθηκε αυτό στο άρθρο 38 όπου περιλαμβάνονται τα προϊόντα που θα λαμβάνουν συνδεδεμένες ενισχύσεις.
Δ) Μόνο στην περιφερειακή ενότητα Ροδόπης, περίπου 6.800 οικογένειες ζούνε αποκλειστικά από την καλλιέργεια του καπνού, διότι αυτή αποτελεί μονοκαλλιέργεια. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι καμία πολιτική ηγεσία μέχρι σήμερα δεν έχει προνοήσει για την διαμόρφωση εναλλακτικών καλλιεργειών που θα αποτελούσαν μια νέα προοπτική τόνωσης του αγροτικού εισοδήματος της συγκεκριμένης περιοχής.
Ε) Αν δεν επιδοτηθεί ο καπνός που καλλιεργείται, ως επί το πλείστον, σε εδάφη άγονα ορεινά και ξερικά, δεν θα πρόκειται περί αφανισμού απλά μιας καλλιέργειας αλλά μιας κοινωνικής ομάδας, με ό,τι συνέπειες μπορεί να επιφέρει το γεγονός αυτό στην κοινωνική ισορροπία και την ευημερία της περιοχής μου.
Στ) Στην τελική διαπραγμάτευση για τη νέα ΚΑΠ, που θα ισχύσει στη νέα προγραμματική περίοδο 2015-2020, προβλέφθηκε για πρώτη φορά μετά το 2008, το μέτρο της χορήγησης συνδεδεμένων ενισχύσεων, σε ποσοστό από 5% μέχρι 15% του συνόλου των κοινοτικών επιδοτήσεων, σε προϊόντα που λόγω της μεγάλης κοινωνικοοικονομικής τους σημασίας για τις περιφέρειες όπου καλλιεργούνται, χρήζουν μιας συμπληρωματικής ενίσχυσης για να παραμείνουν βιώσιμες και να αποφευχθεί η εγκατάλειψη τους.
Ζ) Δυστυχώς, στο άρθρο 38 για τις άμεσες ενισχύσεις, από τον κατάλογο των επιλέξιμων προς ενίσχυση προϊόντων, αποκλείστηκε ο καπνός αναιτιολόγητα και παρά την αντίθεση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η) Με δεδομένο ότι ο καπνός είναι προϊόν προστατευόμενο από την Συνθήκη της Ε.Ε. (Παράρτημα 1), η αυθαίρετη εξαίρεση του από ένα μέτρο αγροτικής πολιτικής, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για παρόμοιες εξαιρέσεις του προϊόντος και των καλλιεργητών και από άλλες πολιτικές στο μέλλον.
Θ) Πρόταση της Κοινοπραξίας Καπνοπαραγωγών Έβρου-Ροδόπης είναι να διατεθεί από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Β΄ Πυλώνα της νέας ΚΑΠ για την Ελλάδα που ανέρχονται στα 2,2 δις ευρώ, ποσό 3 ευρώ ανά κιλό για την ενίσχυση της τιμής του καπνού έτσι ώστε η καλλιέργεια του να συνεχίσει να αποτελεί μια βιώσιμη και επικερδή επιλογή για τους αγρότες της Θράκης, για τους οποίους ο καπνός και η καλλιέργειά του, αποτελούν τρόπος ζωής και μέρος της κουλτούρας των κοινωνιών τους».
Ερωτήσαμε την Κομισιόν:
Α) Υπάρχουν περιθώρια για την έμμεσης ενίσχυσης της ποικιλίας του Μπασμά από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Β΄ Πυλώνα της νέας ΚΑΠ για την Ελλάδα που ανέρχονται στα 4,2 δισ. ευρώ, με ποσό 3 ευρώ ανά κιλό έτσι ώστε η καλλιέργεια του να συνεχίσει να αποτελεί μια βιώσιμη και επικερδή επιλογή για τους αγρότες της Θράκης και να διατηρηθεί ως στοιχείο αναπόσπαστο της τοπικής οικονομίας, της παράδοσης και του πολιτισμού της Θράκης;
Β) Μπορούν να απορροφηθούν πόροι σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές που παράγουν καπνό, όπως είναι η Θράκη, από την ελληνική κυβέρνηση, με άλλους τρόπους, όπως είναι για παράδειγμα η αναδιανομή διαθέσιμων πόρων σε ποσοστό 5% του συνολικού προϋπολογισμού, σύμφωνα με τις προβλέψεις της νέας ΚΑΠ, που θα μπορούσε να δώσει κάθε χώρα-μέλος σε εκείνες τις περιοχές της επικράτειάς της που κρίνει ότι έχουν χάσει όταν έγινε η ανισοκατανομή;».
