Ανιχνεύοντας την αλήθεια στη σχέση αναπηρίας και ΜΜΕ

του Αντώνη Ρέλλα.
αμεα

  • του Αντώνη Ρέλλα*

Oι πολιτικές διαχείρισης των κοινωνικών θεμάτων (ζητουμένων) που αφορούν τους ανθρώπους με αναπηρία, αρνούνται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο (με τις όποιες ανά χώρα παραλλαγές τους) να αποδεχτούν/υπηρετήσουν και έμπρακτα κατοχυρώσουν ένα βασικό-αμετακίνητο δικαιωματικό πλαίσιο, που διασφαλίζει τις ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στα θεσπισμένα κοινωνικά δικαιώματα και στα θεμελιώδη κοινωνικά αγαθά. Από την άλλη όμως, στο επίπεδο της πολιτικής επικοινωνίας, η αναγκαιότητα ύπαρξης του ως άνω δικαιωματικού πλαισίου ουδέποτε τα τελευταία χρόνια αμφισβητείται έστω κατ’ ελάχιστον, αντιθέτως επικροτείται ως διεκδίκηση και διατυπώνεται ως ευχή από τους εκφραστές της κυρίαρχης πολιτικής, δίχως τον παραμικρό ενδοιασμό. Η αντίφαση είναι κραυγαλέα. Είναι, παράλληλα, και αποκαλυπτική. Η αποστασιοποιημένη/απενοχοποιημένη μελέτη της, προσφέρει περίσσεια ορατότητα, καθιστά σαφές, το σύγχρονο παιχνίδι χειραγώγησης των (όποιων) κοινωνικών διεκδικήσεων και της (όποιας) δυναμικής τους. Φωτίζει τον πυρήνα του.

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ

Ο πυρήνας (η λογική) του παιχνιδιού της χειραγώγησης έχει να κάνει με τον έλεγχο του κοινωνικού αντιλόγου, ή αλλιώς, με την πάση θυσία ενσωμάτωσή του στα επιτρεπτά όρια της μη αμφισβήτησης, ώστε προληπτικά να αποστερείται και την έστω ελάχιστη επικινδυνότητα/δυναμική. Ο συγκεκριμένος πυρήνας, η ως άνω κατασταλτική λογική, εκφράζεται/αποτυπώνεται σε ποικιλία αλληλοσυμπληρωματικών συνταγών/στρατηγικών.

Επί των θεμάτων αναπηρίας η συνταγή είναι η πλέον απλή/ξεκάθαρη. Γι’ αυτό και η πλέον αποκαλυπτική της συνολικής λογικής του παιχνιδιού της χειραγώγησης . Αποκωδικοποιείται στά εξής (επιγραμματικά) : Το δικαιωματικό πλαίσιο που διεκδικεί το κίνημα των ανθρώπων με αναπηρία και οι αληθώς  συμπαρατασσόμενοί του, όχι μόνο δεν αμφισβητεί κατ’ ελάχιστον το αξιακό σύστημα-υπόβαθρο (στην θεωρία) του σύγχρονου δυτικού Κράτους Δικαίου, αλλά- αντιθέτως- αυτού τις θεμελιώδεις αρχές επικαλείται και την έμπρακτη εφαρμογή τους αξιώνει. Κατά συνέπεια, ο διεκδικητικός λόγος που αφορά την δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας είναι κατ’ εξοχήν νόμιμος υπό την θεμελιώδη του όρου έννοια, επ’ ουδενί δεν μπορεί να απομονωθεί/ενοχοποιηθεί ως περιθωριακός. Επίσης, δεν είναι συγκυριακός αλλά διαχρονικός. Δηλαδή, έχει ωριμάσει μέσα στα χρόνια έναν συμπαγή πυρήνα αξιολόγησης και ιεράρχησης κωδικών και στόχων επικοινωνίας, αλλά και μιά κρίσιμη μάζα πρεσβευτών, εγγυητών, αναλυτών και/ή διαχειριστών του που διαρκώς διευρύνεται.

Δεδομένων των παραπάνω (λόγος διεκδικητικός και θεμελιακά νομιμός με διαρκώς πιό αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά και διευρυνόμενη την γκάμα των εκφραστών του), το διεκδικούμενο δικαιωματικό πλαίσιο γιά τα θέματα αναπηρίας οικειοποιήθηκε/οικειοποιείται ή επιχειρείται να οικειοποιηθεί (στην ρητορεία) από τους συνειδητούς αρνητές του(στην πράξη). Οικειοποιούνται μιά χρόνια διεκδίκηση και την συγκαταλέγουν στις επιδιώξεις ή ακόμα και στις προτεραιότητές τους, οι εκπρόσωποι είτε της φερόμενης ως προοδευτικής είτε και της αμιγώς συντηρητικής κυρίαρχης (των καιρών) πολιτικής ελίτ, οι οποίοι εμπράκτως διά των επιλογών τους την αντιμάχονται.

Ατέλειωτος πατερναλισμός, άγρια βία ασκούμενη ενάντια στην αλήθεια των εννοιών, στην ταυτότητα των κοινωνικών ρόλων, στην αναγκαιότητα πρώτης ύλης που συνθέτει μείγματα χειραφέτησης. Κεκτημένη η νομιμότητα μιας και ρητορεύουν υπέρ αυτής οι θεσμικοί θεματοφύλακές της έστω και αν βάναυσα την κακοποιούνε, απόλυτη η υπονόμευση των διεκδικητών της μιάς και δεν έχουν τι και από ποιόν να διεκδικήσουν.

Τους επιτρέπεται μόνο : Να ικανοποιούνται από την καθολική αποδοχή του διεκδικητικού πλαισίου τους. Να υποθέτουν ότι η μη ικανοποίηση των δικαιωματικών αιτημάτων τους έχει να κάνει με την μη κατανόηση λεπτομερειών που καλούνται οι ίδιοι επαρκώς να εξηγήσουν. Να αυτοπροσδιορίζονται αυτάρεσκα ως κοινωνική/ιδεολογική ή όποιου άλλου είδους πρωτοπορία που καλείται να διαδραματίσει σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο. Να παριστάνουν ότι δεν πτοούνται από τις επάλληλες ματαιώσεις στην πράξη προσδοκιών και αιτουμένων τους, μιάς και γιά τους πρωτοπόρους κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται. Να καταγγέλλουν τις επάλληλες ματαιώσεις ,δίχως όμως ποτέ τιμωρία και αντισταθμιστικά να αξιώνουν/διεκδικούν από τους αυτουργούς. Να επικαλούνται την αόριστη-αόρατη κοινωνική υστέρηση/ανεπάρκεια ως άλλοθι των ματαιώσεων, αλλά και έμμεσο κριτήριο απαλλαγής συνάμα των όποιων συγκεκριμένων-ορατών αυτουργών. Να τροφοδοτούνται διαρκώς από προσδοκίες διαρκώς ματαιωνόμενες και με αυτές διαρκώς να ανατροφοδοτούν την δημόσια συζήτηση, υπηρετώντας εκ του αποτελέσματος τον μόνιμο της όποιας εξουσίας στρατηγικό στόχο.

*Η τελευταία φράση συμπυκνώνει την ουσία, τους επιβαλλόμενους όρους (και επιβεβλημένους στόχους) του παιχνιδιού της κοινωνικής χειραγώγησης. Το οποίο σε ότι αφορά την διαχείριση των θεμάτων αναπηρίας είναι κάτι παραπάνω από αντιληπτό, είναι εξώφθαλμο. Το ίδιο εξώφθαλμος είναι και ο ρόλος των λεγομένων έγκριτων ΜΜΕ, όπως ευθύς αμέσως ολίγον πιό αναλυτικά θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε.

Η ΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΜΕ

Τα άμεσα ή έμμεσα συνδεδεμένα με τις έπιχειρηματικές και πολιτικές κυρίαρχες ελίτ σύγχρονα ΜΜΕ, αποτελούν εξ’ αντικειμένου το πεδίο έκφρασης/διαμόρφωσης/επιβολής των όρων της χειραγώγησης. Κατασκευάζουν σκόπιμα τον υποτελή κοινωνικό ρόλο των ανθρώπων με αναπηρία ώστε να αντανακλάται ως αυτονόητη/νομοτελειακή η υποτελής κοινωνική διαβίωση στην οποία η συντριπτική πλειοψηφία τους εξαναγκάζεται.

Δεδομένης της κατασκευής, ο βίαιος πατερναλισμός και η αυτάρεσκη φιλανθρωπική προσέγγιση δεν αξιολογούνται ως συνειδητή πολιτική επιλογή (τίθενται εκτός πεδίου πολιτικής αξιολόγησης). Αντιθέτως, καταχρηστικά επικοινωνούνται ως ουδέτερη πολιτικά – θετική κοινωνικά πρακτική, ή στην καλύτερη περίπτωση (ας μας επιτραπεί να την ονομάσουμε ψευδοπροοδευτική) ως μη αρνητική a-priori κοινωνικά πρακτική, υπό την έννοια ότι μπορεί να είναι και θετική υπό κάποιες – πάντοτε αιωρούμενες, ουδέποτε σαφείς – προϋποθέσεις.

Οι μεθοδολογίες κατασκευής υποτελούς κοινωνικού ρόλου του ανθρώπου με αναπηρία από τα κυρίαρχα ΜΜΕ κινούνται στην βάση μιάς απαράβατης αρχής. Την αποδίδουμε μέσα σε μιά φράση : Τα θέματα αναπηρίας αντιμετωπίζονται επικοινωνιακά ως ειδικά θέματα, επ’ ουδενί δεν επιχειρείται να κατοχυρωθεί το δικαιωματικό της θέσης τους στο προσκήνιο της κοινωνικής και πολιτικής ατζέντας. Στην θεωρία, ένας από τους πρωταρχικούς ρόλους – λόγους ύπαρξης των ΜΜΕ και του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, είναι η προάσπιση των αρχών του Κράτους Δικαίου, διά του ελέγχου της πολιτικής εξουσίας που αν λειτουργεί ανεξέλεκτη δύναται (είναι επιρρεπής) να τις παραβιάσει. Οι παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία που δεν σημαίνουν παρά παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του Κράτους Δικαίου, είναι πανθομολογημένη πραγματικότητα. Την ομολογούν και οι ίδιοι οι αυτουργοί της για να θημηθούμε την εισαγωγή μας. Γιά να χρησιμοποιήσουμε και την δύναμη των αριθμών, οι παραβιάσεις δεν αφορούν μιά αμελητέα κοινωνική ποσότητα αλλά το 10% κατ’ ελάχιστον του πληθυσμού των λεγόμενων σύγχρονων δυτικών χωρών. Βάσει της κοινής λογικής,συνεπώς, θα αναμένετο αν όχι απ’  όλα τουλάχιστον από  τα αυτοπροσδιοριζόμενα ως προοδευτικά ΜΜΕ, μιά 100% δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας , που θα συνίστατο σε άσκηση εντεινόμενης πίεσης ώστε οι παραβιάσεις δικαιωμάτων να αρθούν/αποκατασταθούν και σε συνεπή/συνεχή καταγγελτική στάση-κριτική όσο αυτό δεν γίνεται.

Στην πράξη, λοιπόν, συμβαίνει προκλητικά και απροσχημάτιστα το ακριβώς αντίθετο. Η όποια παρουσίαση-επικοινωνία ειδήσεων που αφορούν τις παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία είναι μεμονωμένη/αποσπασματική. Ποτέ δεν συνοδεύεται από στρατηγική έντασης της πίεσης πλην κάποιων μετρημένων περιπτώσεων με κριτήριο απαράβατο το προς επίλυση αίτημα να είναι επίσης μεμονωμένο/αποσπασματικό . Ωσάν, εντέλει, τα ΜΜΕ να υπόκεινται σε καθεστώς αυτοαπαγόρευσης σε ότι αφορά την αληθώς δικαιωματική προσέγγιση, δηλαδή την εκ του ρόλου τους επιβεβλημένη συνολική – δομική προάσπιση των δικαιωμάτων των αναπήρων.

Η αποσπασματικότητα, επί της ουσίας αποτελεί την πάγια μεθοδολογία παρουσίασης θεμάτων αναπηρίας. Αδιαμφισβήτητα έχει να κάνει με την ποσότητα (είναι ελάχιστα τα θέματα που επικοινωνούνται σε σύγκριση με την τεράστια έκταση των παραβιάσεων θεμελιωδών δικαιωμάτων των αναπήρων ), αλλά κατά μείζονα λόγο έχει να κάνει με την ποιότητα. Δηλαδή, αφενός με την συνειδητή ανεπάρκεια της δημοσιογραφικής έρευνας , αφετέρου με την παντελή έλλειψη κριτηρίων σε ότι αφορά την επιλογή αληθώς ουσιωδών θεμάτων.

Πλήθος κλισέ, μεγαλοστομίες, κραυγαλέες υπερβολές, ανούσιες επικλήσεις γιά επίδειξη μιάς ασαφούς κοινωνικής ευαισθησίας, έντονες εκρήξεις καταγγελτικότητας χωρίς σαφή απεύθυνση, διαρκής σύγχιση των ορίων μεταξύ της αορίστου-απροσδιόριστης κοινωνικής ευθύνης και της σαφούς-μετρήσιμης πολιτικής. Ολα αυτά υποκαθιστούν συνειδητά τον στοχευμένο λόγο, την απαραίτητη δημοσιογραφικά μετεξέλιξη της όποιας πληροφορίας ή δεδομένου σε στοχευμένο επιχείρημα, προς υπεράσπιση των αδικούμενων στα πλαίσια του κατά συνθήκη υπάρχοντος Κράτους Δικαίου. Παράλληλα, η εμμονή σε  δημοσιεύματα (γιά τα έντυπα Μέσα) και τηλεοπτικές εκπομπές (γιά τα ηλεκτρονικά) που πεισματικά αναδεικνύουν ως είδηση την μεμονωμένη περίπτωση και συστηματικά αποσυνδέουν το ειδικό από το γενικό, δημιουργεί εμπράκτως τις προϋποθέσεις γιά την άσκηση πατερναλιστικών ρόλων/πρακτικών και την κοινωνική νομιμοποίησή τους ως μοναδικών ρεαλιστικών διεξόδων.

*Η κοινωνική νομιμοποίηση του πατερναλισμού είναι το κυρίαρχο ζητούμενο των κοινωνικών και πολιτικών ελίτ αναφορικά με την διαχείριση του πλαισίου αιτημάτων που θέτουν οι αναπηρικές οργανώσεις και οι συνοδοιπόροι τους. Αυτό, λοιπόν, το κυρίαρχο ζητούμενο υπηρετούν και τα λεγόμενα έγκυρα – έγκριτα κυρίαρχα ΜΜΕ διά των πράξεων και παραλείψεών τους. Και το υπηρετούν απροσχημάτιστα. Το αποδεικνύουν οι ανερυθροίαστες απαντήσεις που δίδονται από εκπροσώπους των ΜΜΕ όταν καλούνται να απολογηθούν γιά υπονομευτική παρουσίαση των θεμάτων αναπηρίας. Θα αναφερθούμε σ’ αυτό πιό αναλυτικά αμέσως παρακάτω γιά να γίνει απολύτως ξεκάθαρο του λόγου μας το αληθές.

Η ΔΙΠΛΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Στις περιπτώσεις που άνθρωποι των ΜΜΕ εγκαλούνται είτε γιά πράξεις (εσφαλμένη παρουσίαση θέματος αναπηρίας που αλλοιώνει την κοινωνική εικόνα/ρόλο του ανθρώπου με αναπηρία) είτε γιά παραλείψεις τους (αγνόηση θέματος που αφορά σημαντικό αριθμό ανθρώπων) η απάντηση είναι πανομοιότυπη ανεξαρτήτως του ποιός την δίδει (μια στοιχειώδης έρευνα των πρακτικών μιάς σειράς συνεδρίων που έχουν τα τελευταία χρόνια γίνει γιά να αναλύσουν τα πως και γιατί της σχέσης θεμάτων αναπηρίας και ΜΜΕ, αποτελεί τον πλέον αδιάψευστο μάρτυρα). Ωσάν συνεννοημένοι, λοιπόν, άπαντες οι εκπρόσωποι ΜΜΕ αποποιούνται κατηγορηματικά ότι οι πράξεις και παραλείψεις τους είναι προϊόν ενσυνείδητης σκοπιμότητας και επικαλούνται ως άλλοθι την άγνοια ή την πλημελλή πληροφόρηση, επιστρέφοντας εμμέσως πλην σαφώς τις ευθύνες στους αναπήρους και/ή στους εκπροσώπους τους ότι οι ίδιοι ανεπαρκώς επικοινωνούν τα θέματά τους!

Η όποια ευγένεια στο ύφος των απαντήσεων ελάχιστη έχει σημασία συγκρινόμενη με την ευθεία προσβολή που το περιεχόμενό τους εμπεριέχει. Την κωδικοποιούμε σε μιά φράση : Οι εκ του ρόλου τους εντεταλμένοι – υποτίθεται – να διερευνούν, αναδεικνύουν, καταγγέλλουν τις παραβιάσεις δικαιωμάτων και εντέλει να πιέζουν γιά την εφαρμογή του κοινωνικά συμφωνημένου πλαισίου δικαίου, όχι απλώς δεν συναισθάνονται ευθύνη γιά την ανεπάρκειά τους να εκπληρώσουν τον ρόλο τους, αλλά και την προσάπτουν σε αυτούς που εκ της ανεπάρκειάς τους προσβάλλονται και αδικούνται !!

Ανεπάρκεια από την μιά, χρέωση της ανεπάρκειας στα θύματά της από την άλλη. Κλασσικότατη ρατσιστική συνταγή. Προσβολή και διά των πράξεων ή παραλείψεων και διά της ανεστραμμένης ερμηνείας τους. Επιθετικότατη ΔΙΠΛΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ! Η πλέον ενσυνείδητη συνταγή θυματοποίησης ανθρώπων που διεκδικούν ισότιμο κοινωνικό ρόλο και άρνησης κοινωνικών ρόλων που προϋποθέτουν την ύπαρξη κοινωνικά χειραφετημένων ανθρώπων.

Απομένει ένα πολύ απλό αλλά κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί ώστε να γίνει απολύτως διακριτό τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε ενσυνείδητη εφαρμογή από τα ΜΜΕ της πληρέστερης δυνατής συνταγής θυματοποίησης ανθρώπων και ρόλων σχετικά με τα θέματα αναπηρίας. Το ερώτημα: ΓΙΑΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ; Πρόκειται γιά τον υφέρποντα ρατσισμό που καθορίζει την ενδόμυχη αντίληψη μεγάλου τμήματος του κοινωνικού σώματος γιά την αναπηρία, άρα και μεγάλο τμήμα των δημοσιογράφων, συνεπώς εξ’ αντικειμένου δεν μπορεί παρά να χαρακτηρίζει και την επικοινωνιακή των θεμάτων αναπηρίας συνταγή; Πρόκειται γιά απεύθυνση συνειδητή του δημοσιογραφικού προϊόντος στο ως άνω (αντιδραστικό) κομμάτι του κοινωνικού σώματος διότι αξιολογείται ως το αριθμητικά υπέρτερο, άρα γιά εμπορικού/κερδοσκοπικού τύπου  επιλογή; Πρόκειται γιά αδυναμία ή ανικανότητα των υποστηριζόντων την ατζέντα διεκδικήσεων των ανθρώπων με αναπηρία να γίνουν αρκούντος πειστικοί/διεισδυτικοί, η οποία άλλωστε συχνότατα τους προσάπτεται από τους οχυρωμένους (πάντοτε) πίσω από τις Καλές Προθέσεις ανθρώπους των ΜΜΕ;

Προφανώς όλα τα παραπάνω κατά περίπτωση και σε βαθμό ποικιλλόμενο μπορεί να ισχύουν. Ομως, δεν συνιστούν απάντηση στο γιατί της θυματοποίησης, αλλά διαρκώς ανακυκλωνόμενα άλλοθί της. Στην πραγματικότητα, τα ΜΜΕ θα μπορούσαν εξαιρετικά απλά και εύκολα να επενδύσουν σε εξειδικευμένους ανθρώπους που θα έκαναν πράξη την απενοχοποιημένη/απελευθερωτική παρουσίαση των θεμάτων αναπηρίας δημιουργώντας συνθήκες/προϋποθέσεις άμβλυνσης των χρόνιων ανισοτήτων. Στην πραγματικότητα, μιά τέτοια επιλογή/επένδυση δεν θα μείωνε αλλά – το αντίθετο – θα αύξανε την εμπορευσιμότητα των θεμάτων αναπηρίας εάν με διάρκεια/συνέπεια υποστηριζόταν, τροφοδοτώντας το κύρος των ΜΜΕ (ιδιαίτερα των εντύπων που μοιάζουν διεθνώς να αντιμετωπίζουν σχετικό πρόβλημα) και το απαραίτητο γιά την ίδια την υπόστασή τους προφίλ του αποτελεσματικού διαμεσολαβητή γιά την ανάδειξη και επίλυση κοινωνικών ζητημάτων. Στην πραγματικότητα, μιά τέτοια επιλογή θα έπρεπε να θεωρείται μονόδρομος, τουλάχιστον γιά τα ΜΜΕ που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικά-κοινωνικά υπεύθυνα και αναζητούν διαρκώς νέα πεδία (και αγορές) ώστε να κατοχυρώνουν τον ρόλο-λόγο ύπαρξής τους.

Γιατί , λοιπόν ,άραγες, αντί όλων των προαναφερθέντων απλών και εύλογων, ακόμα και τα αυτοπροσδιοριζόμενα ως προοδευτικά μεγάλα ΜΜΕ εξακολουθούν διά των πράξεων και παραλείψεών τους να ανακυκλώνουν την συνταγή της θυματοποίησης; Απάντηση : Διότι τα λεγόμενα μεγάλα (έγκριτα-έγκυρα) ΜΜΕ, είτε το προοδευτικό είτε το συντηρητικό προφίλ ενδύονται, είναι άμεσα συνδεδεμένα με την κυρίαρχη κοινωνική και πολιτική ελίτ (επί της ουσίας αποτελούν τμήμα της). Διότι γιά τις ελίτ, τα θέματα αναπηρίας και ο κοινωνικός χώρος της αναπηρίας συνολικότερα, αξιολογούνται ως το πλέον πρόσφορο πεδίο παραδειγματικής εφαρμογής του πατερναλιστικού προτύπου/ρόλου και παράλληλης απενοχοποίησης του φιλανθρωπικού (αντικοινωνικού) μοντέλου αντιμετώπισης των ολοένα διευρυνόμενων στους καιρούς μας αδικιών και ανισοτήτων. Αυτό και μόνο αυτό είναι στην πραγματικότητα το βαθύτερο γιατί της μη συμμόρφωσης των ΜΜΕ στα συνεχή κελεύσματα (ολοένα από περισσότερους, με διαρκώς πιό αποσαφηνισμένο τρόπο) γιά επικοινωνιακή απο-θυματοποίηση των ανθρώπων με αναπηρία και εξορθολογισμού των θεμάτων (ζητουμένων) τους. Τα επί μέρους γιατί που ανακυκλωνόμενα διαρκώς χρησιμοποιούνται γιά να απαντήσουν στο ερώτημα, υπό το πρίσμα του στοιχειώδους ορθολογισμού δεν αποτελούν παρά εξώφθαλμα άλλοθι προς συγκάλυψη της αληθινής-προφανούς απάντησης.

Το δυστύχημα: Στην νομιμοποίηση/αναπαραγωγή αυτών των άλλοθι, κάτι παραπάνω από υπαρκτή είναι η συμβολή και των υπηρετούντων την κοινωνική ατζέντα διεκδίκησης των ανθρώπων με αναπηρία, αυτών δηλαδή που εξ’ ορισμού θα αναμένετο να τα καταγγέλουν μιάς και αυτούς εξ’ ορισμού υπονομεύουν. Είναι και αυτή μιά ακόμα σημαντική πτυχή του ελέγχου του αντίλογου σχετικά με τον οποίον αναφερθήκαμε στην εισαγωγή .

Η ΕΜΠΡΑΚΤΗ ΑΡΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΤΕΛΕΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΜΜΕ

Είναι αυστηρά συγκεκριμένο το παιχνίδι της επικοινωνιακής χειραγώγησης (συνειδητού ετεροπροσδιορισμού) των κοινωνικών ρόλων και της συνακόλουθης χειραγώγησης των κοινωνικών διεκδικήσεων. Αρα, αυστηρά συγκεκριμένοι εξίσου επιβάλλεται να είναι και οι όροι – στρατηγικές αντιμετώπισης αυτού του παιχνιδιού. Το οποίον προδήλως σημαίνει, ότι πρέπει να ωριμάσει μέσα στην σκέψη όλων όσοι αγωνίζονται γιά την ισότιμη πρόσβαση των ανθρώπων με αναπηρία στο θεσμοθετημένο πλαίσιο δικαίου, η αναγκαιότητα ύπαρξης μιάς τέτοιας (αυστηρής) στρατηγικής. Το παράδειγμα που ακολούθως παρατίθεται σαφώς αποδεικνύει ότι η ωρίμανση εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο.

Το παράδειγμα έχει ως εξής: Οι έχοντες την ευθύνη της κυβέρνησης στην Ελλάδα, ανακοίνωσαν το 2006 με πάσα επισημότητα, ότι δημιουργούν στην ψηφιακή δημόσια τηλεόραση το πρώτο και μοναδικό γιά τα ευρωπαϊκά δεδομένα κανάλι που κάνει πράξη το δικαίωμα των ανθρώπων με αναπηρία στην ισότιμη- απελευθερωτική ενημέρωση/επικοινωνία. Ειπώθηκε όχι μία αλλά πάμπολλες φορές σε επάλληλα πανηγυρικού τύπου συνέδρια, ότι το φέρον το όνομα PRISMA PLUS πρωτοπόρο κανάλι θα αποτελέσει το αντίπαλο δέος της καθολικά κυριαρχούσας στερεοτυπικής/πατερναλιστικής αντίληψης στον τρόπο παρουσίασης των θεμάτων αναπηρίας. Θα τηρεί τις προδιαγραφές ώστε να εξελιχτεί σταδιακά σε μόνιμο βήμα έκφρασης των ανθρώπων με αναπηρία και όσων στο πλευρό τους συντάσσονται/αγωνίζονται. Θα λειτουργήσει, εντέλει, ως μοντέλο-πιλότος που θα συμπαρασύρει στην πορεία το σύνολο των ΜΜΕ σε πιό ορθολογικές/απελευθερωτικές παρουσιάσεις των θεμάτων αναπηρίας.

Οι ως άνω πανηγυρικές ανακοινώσεις και/ή παραλλαγές τους έγιναν διά υπουργικών χειλέων ενώπιον μεικτών – αποτελούμενων από ανθρώπους των ΜΜΕ και εκπροσώπους του αναπηρικού κινήματος – ακροατηρίων. Υπό την έννοια δε αυτή είχαν τον χαρακτήρα δέσμευσης. Με απλά λόγια, απαιτήθηκε και κατόπιν αξιοποιήθηκε η παρουσία των ανθρώπων με αναπηρία, γιά να επικυρωθεί το ειλικρινές αλλά και το αποδεκτό ως τέτοιο των υπουργικών εξαγγελιών. Ας προσεχθεί στο σημείο αυτό μιά κρίσιμη λεπτομέρεια : Δεν εκλήθη ο εκπρόσωπος της πολιτείας από τους αναπηρικούς φορείς γιά να πληροφορηθεί αιτήματά τους και επ’ αυτών ρητορικά ανταποκρίθηκε γιά να χαϊδέψει αυτιά ως είθισται. Αντιθέτως, ο ίδιος απηύθυνε πρόσκληση γιά διαβούλευση ώστε να ενσωματώσει a- priori τα αναπηρικά ζητούμενα στο υπό διαμόρφωση κανάλι, μιάς και αυτόν ακριβώς τον ρόλο –όπως επίμονα ισχυριζόταν – η δημιουργία του καναλιού υπηρετούσε.

Στην πράξη η διαβούλευση αποδείχτηκε ψευδεπίγραφη. Το δήθεν πρωτοποριακό κανάλι PRISMA PLUS στο ελάχιστο δεν υπηρέτησε τον λόγο/ρόλο γιά τον οποίον δημιουργήθηκε. Αντιθέτως, με πρόσχημα τους ανθρώπους και τα θέματα αναπηρίας, υπήρξε μεγάλης έκτασης διασπάθιση δημόσιου χρήματος και δη ευρωπαϊκής προέλευσης (από το πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας). Το κανάλι – πρόσχημα θρασύτατα χρησιμοποιήθηκε γιά το βόλεμα συμπαθούντων το κυβερνητικό κόμμα, οι οποίοι την παραμικρή σχέση δεν είχαν με τα θέματα αναπηρίας. Αλλωστε, το τελευταίο κατέστη αυταπόδεικτο από την επιλεγείσα θεματική του καναλιού όταν οι διαδικασίες δημιουργίας του ολοκληρώθηκαν, που στο ελάχιστο δεν εξειδίκευε/αναβάθμιζε τα θέματα αναπηρίας. Πέραν της παρουσίας ενός προσώπου-χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου σε ρόλο παρουσιαστή live απογευματινού ενημερωτικού προγράμματος που επιχειρήθηκε να λειτουργήσει ως άλλοθι, πλην όμως ήταν τόσο κραυγαλέο που ευθέως γινόταν αντιληπτό ως καρικατούρα…

Η όλη περίπτωση που περιγράφεται είναι η πλέον οριακή εκδοχή εξώφθαλμης εξαπάτησης των ανθρώπων με αναπηρία με διακύβευμα την διεκδικούμενη από πλευράς τους σχέση ισοτιμίας με τα ΜΜΕ. Εξαπατήθηκαν άμεσα-απευθείας από τον ίδιο τον εκπρόσωπο μιάς νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης, αποκλείστηκαν από ένα δημόσιο ΜΜΕ που στο όνομα των δικών τους δικαιωμάτων χρηματοδοτήθηκε και υπάρχει έως και σήμερα. Η κοινή λογική λέει ότι αν μη τι άλλο θα έπρεπε να έχουν αντιδράσει επιθετικά, να έχουν σθεναρά καταγγείλει την εις βάρος τους εξώφθαλμη καπηλεία. Δεν έκαναν το παραμικρό,σιώπησαν, εξακολουθούν έως σήμερα να σωπαίνουν.

Γιατί σιώπησαν ή κατά μείζονα λόγο γιατί σιωπούν σε πάμπολλες μέσα στα χρόνια αντίστοιχες περιπτώσεις; Εχει προφανώς να κάνει με την ασυνείδητη αποδοχή του υποτελούς ρόλου ο οποίος ποικιλλοτρόπως τους επιβάλλεται, έστω και αν την ανατροπή αυτού του ρόλου φέρονται – φαίνονται κοινωνικά να διεκδικούν με πλήρη συνείδηση. Αυτός είναι ο άλλος ορισμός του παιχνιδιού της χειραγώγησης, ο έχων σημείο αναφοράς αυτούς που υπόκεινται σ’ αυτήν και όχι αυτούς που την ασκούν. Συνθέτουμε τους δύο ορισμούς: Συνειδητή καλλιέργεια φρούδων προσδοκιών και νομιμοποίησή τους διά της ανέξοδης επικρότησης (ο ορισμός με σημείο αναφοράς τους χειραγωγούς), αγνόηση των επάλληλων ματαιώσεων/διαψεύσεων των προσδοκιών και άφεση αμαρτιών των αυτουργών τους (ο ορισμός με σημείο αναφοράς τους χειραγωγούμενους).

Ιδού μετά την σύνθεση και η αυτονόητη συνταγή της ανατροπής : Αρνηση συμμετοχής στο παιχνίδι το όνομά της, ή αλλιώς γκρέμισμα των τειχών της επιβεβλημένης από την εξουσία σιωπής, ή αλλιώς βίαιη χειραφέτηση. Από μόνη της σημαίνει ανατροπή του παιχνιδιού, απονομιμοποίησή του. Και πέραν όλων προϋποθέτει συνείδηση του ότι το παιχνίδι (της απονομιμοποίησης επιβεβλημένων από την εξουσία όρων) δεν κερδίζεται με ζητούμενα την κοινωνική εκπαίδευση ή ευαισθητοποίηση ούτε με συμμετοχή σε ψευδεπίγραφες διαβουλεύσεις, δεν είναι παιχνίδι εκπαιδευτικό, αλλά αμιγώς πολιτικό – συγκρουσιακό.

Η απονομιμοποίηση των λεγόμενων έγκυρων-έγκριτων ΜΜΕ που αποτελούν τον κύριο κρίκο του παιχνιδιού της χειραγώγησης, η άρνηση του υποτελούς ρόλου (ζωής) και τρόπου (σκέψης) ενώπιόν τους, αποτελεί βήμα χειραφέτησης τουλάχιστον των πρωτοποριών του κοινωνικού χώρου της αναπηρίας, αλλά και κρίσιμο βήμα-προϋπόθεση γιά την διεκδίκηση στοιχειώδους σεβασμού κάποια στιγμή στο μέλλον. Τα ΜΜΕ δεν θα χειραφετηθούν ποτέ, διότι εκ του ρόλου τους υπηρετούν την κοινωνική νομιμοποίηση των ορίων λόγου-αντίλογου που καθορίζουν οι ελίτ, οι οποίες εκ του λόγου ύπαρξής τους παρεμποδίζουν τις διαδικασίες αληθούς χειραφέτησης. Αρα : Διά της απονομιμοποίησής των λεγόμενων έγκριτων ΜΜΕ, διά της αμφισβήτησης του ρόλου τους ως δήθεν αντιπροσωπευτικού εκφραστή της μέσης κοινωνικής αντίληψης (καταρχάς μέσ’ τα μυαλά, αυτή και του παρόντος κειμένου η εστίαση), οι ρόλοι κοινωνικής υποτέλειας που συνειδητά/συστηματικά επιβάλλονται στους ανθρώπους με αναπηρία θα πάψουν τουλάχιστον να επικοινωνούνται/επιβάλλονται ως νομοτελειακοί. Και τότε θα σημάνει η αρχή του τέλους τους. Δύσκολος δρόμος έως και ακατόρθωτος , αλλά συνάμα μονόδρομος…

*Υστατο κρίσιμο ερώτημα : Πως μεθοδεύεται η απονομιμοποίηση στην πράξη; Πως η ωρίμανση της αναγκαιότητάς της αποτυπώνεται σε δράσεις; Δύο είναι οι κατευθύνσεις. Αφενός, συνεπής στάση επίθεσης-καταγγελίας έναντι των ΜΜΕ που χρεώνουν την αναπηρία με όρους κοινωνικής υποτέλειας, άρνηση νομιμοποίησης της χρέωσης διά της σιωπής/ανοχής. Αφετέρου, διάνοιξη παράπλευρων διαδρομών, νέες στρατηγικές επικοινωνίας και διεκδίκησης των αιτημάτων. Δημιουργία αυτόνομων ΜΜΕ με την μέγιστη δυνατή συμμετοχή-συνυπευθυνότητα ανθρώπων με αναπηρία, συμπόρευση με κοινωνικές δυνάμεις που επίσης διεκδικούν απελευθερωτικά κοινωνικά πλαίσια απαλλαγμένες από αυταπάτες, επικοινωνιακή οριοθέτηση του ξεκάθαρου κοινωνικού ρόλου που οι άνθρωποι με αναπηρία αξιώνουν. Με μιά κουβέντα, επιθετική άσκηση του δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό. Μοναδική ικανή και αναγκαία συνθήκη ώστε το αυτοπροσδιοριζόμενο ως αναπηρικό κίνημα να αποκτήσει ταυτότητα αληθινού κινήματος ανατροπής των κραυγαλέων εις βάρος των αναπήρων ανισοτήτων και όχι – έστω αθέλητα – νομιμοποίησής τους.

*Ο Αντώνης Ρέλλας γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Τον Ιούνιο του 1989 αποφοίτησε από τα Τ.Ε.Ε. Πληροφορικής με την ειδικότητα του προγραμματιστή-αναλυτή. Το 1993 αποφοίτησε από την σχολή κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου με το δίπλωμα της σκηνοθεσίας. Την ίδια χρονιά μετά από τροχαίο ατύχημα έχασε το αριστερό του πόδι και την ικανότητα κίνησης του αριστερού χεριού. Εργάστηκε στον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 από το 1990 μέχρι το 2005 αρχικά ως βοηθός σκηνοθέτης στα τμήματα ειδήσεων, ενημερωτικών και ψυχαγωγικών εκπομπών. Από το 1998 έως το 2005 εργάστηκε στο τμήμα on air promotion/trailers ως σκηνοθέτης μοντέρ.Έχει σκηνοθετήσει δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, ζωντανά προγράμματα. Αυτό που θέλει να θυμάται όμως από την εμπειρία της τηλεόρασης είναι η δημιουργία της πρώτης εκπομπής σε ιδιωτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας στις 17 Σεπτεμβρίου του 1994, με θέμα την αναπηρία. Ακολούθησαν πολλά ρεπορτάζ, έρευνες αλλά και παρεμβάσεις σε ζώνες υψηλής τηλεθέασης με στόχο την ορθή απεικόνιση των θεμάτων αναπηρίας με διευρυμένη κοινωνική αντίληψη. Φλερτάρει καθημερινά με την δημοσιογραφία αρθρογραφώντας στοχευμένα σε blogs και στο social network. Ως ανεξάρτητος σκηνοθέτης έχει δημιουργήσει την ταινία μικρού μήκους ‘Το καρφί’ (1992) και τα ντοκιμαντέρ ‘Είμαι ζωντανός’ (1997), το βραβευμένο ντοκιμαντέρ με θέμα την αναπηρία ‘Αιγαίου κύματα’ (2005) που εκπροσώπησε επίσημα την Ελλάδα σε διεθνή φεστιβάλ και το ντοκιμαντέρ ‘Καλλίστη θύρα’ (2006). Επίσης, πολλές δημιουργίες του έχουν προβληθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μουσικά video, πειραματικά video, ψηφιακά εικαστικά για χρήση σε θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Το 2005 σκηνοθέτησε τη μουσική παράσταση ‘anthropometry’ του Κωνσταντίνου Βήτα στο syhchfestival. Τον Απρίλιο του 2001 παρακολούθησε σεμινάρια στο B.B.C Training Center με αντικείμενα την ψηφιακή άρμοση εικόνας στα συστήματα της AVID. Επίσης, διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών και Κινητικά Αναπήρων, της Ομοσπονδίας Αθλητών με Αναπηρία και ιδρυτικό μέλος του Αθλητικού Συλλόγου Ατόμων με Αναπηρία Σπάρτακος. Το 2007 συμμετείχε στην δημιουργία του διεθνούς φεστιβάλ ντοκιμαντέρ με θέμα την αναπηρία ‘Emotion Pictures Ντοκιμαντέρ και Αναπηρία’ που οργάνωσε η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Στο Emotion Pictures διατήρησε τον τίτλο του ειδικού συμβούλου έως το 2009, όπου και παραιτήθηκε. Το 2011 σκηνοθέτησε την παράσταση ‘Πεδίον Ολισθηρόν’ για το χοροθέατρο Δαγίπολη. Είναι ακτιβιστής και οργανώνει δράσεις που αφορούν την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες. Διατέλεσε συνεργάτης του δήμου Χαλανδρίου σε θέματα κοινωνικής πολιτικής. Είναι ιδρυτικό μέλος της Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία, της Κίνησης Χειραφέτησης Ατόμων με Αναπηρία: Μηδενική Ανοχή και σύμβουλος του Θεάτρου Κωφών Ελλάδος. Έχει δώσει δεκάδες διαλέξεις για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα Μ.Μ.Ε. θέματα αναπηρίας σε Ελλάδα και εξωτερικό. Συμμετέχει ως ομιλητής στα σεμινάρια επιμόρφωσης του εθνικού αναπηρικού κινήματος.

Facebook
Twitter

Voucher 1000€ για 80.000 ανέργους

Επισκευές οικιακών συσκευών παντός τύπου «Πετρακόπουλος Γιώργος»
Το “METRO Cash & Carry” Κομοτηνής αναζητά οδηγούς διανομής

ΔΗΜΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ: ΟΧΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ

(VIDEO) Η ΔΕΥΑ Κομοτηνής προτατεύει το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία

Voucher 1000€ για 80.000 ανέργους

Η SUNLIGHT ΖΗΤΑΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΛΑΒΕΙ

Κομοτηνή: Ό,τι θέλεις delivered by efood